De vrije wereld staat op een keerpunt. Westerse democratieën worden belaagd door populistisch verzet en nieuwe dictatoriale leiders. Technologische controle- en besturingssystemen bedreigen de vrijheid en privacy van burgers, en geopolitieke verschuivingen verzwakken de weerbaarheid van democratieën. In De lege plaats van de macht verkent Donald Loose de huidige politieke uitdagingen van de westerse democratie aan de hand van het werk van de Franse filosoof Claude Lefort (1924-2010).

Op in...

In deze nieuwe, vloeiende vertaling blijken de geheimzinnige teksten van Heraclitus tijdloos te zijn.

De nagelaten teksten van Heraclitus zijn gekerfd in het marmer van de zesde eeuw voor Christus, maar ze gaan ook over ons, hier en nu. Ze tonen ons een spiegel waarin we herkennen wat het is om een mens te zijn, op zoek naar houvast, waarheid, onszelf, een inzicht in het juiste handelen en het begrip van de vrijheid en de onvrijheid van het bestaan.

Heraclitus’ optimistische antropologie d...

In dit prikkelende essay over publieke waarden gaat Ronald van Raak te rade bij de grootste filosofen uit de Nederlandse geschiedenis.

Erasmus en Spinoza zijn filosofen die in ons land lang werden gehaat, om vervolgens te worden vereerd. Denkers die in weinig opzichten met elkaar te vergelijken zijn, maar toch beiden symbolen werden van vrijheid en tolerantie. Erasmus hield tijdgenoten een morele spiegel voor in zijn Lof der Zotheid (1511). Spinoza beschreef in zijn Ethica (1677) een uitdagen...

Naarmate er meer van de overheid wordt verwacht, kan zij rekenen op meer kritiek en juist minder begrip. Tegelijkertijd voelen burgers zich steeds minder begrepen door de overheid. Politiek wordt populistisch, bestuurders worden bedreigd, burgers worden boos. Achter dit dagelijks zichtbare onbegrip tussen overheid en burger blijkt het probleem van het staatsbegrip schuil te gaan.

In Onbegrepen overheid laat Gijs van Oenen zien dat staatsbegrip even noodzakelijk is als problematisch, even onv...

Er zijn groeiende zorgen over de risico’s van digitalisering, en daarom probeert de eu digitaal soeverein te worden. In Atlas van de digitale wereld brengt Haroon Sheikh in kaart hoe Nederland en de eu er in dit opzicht voorstaan.

Om de digitale wereld helder voor ogen te krijgen, introduceert Sheikh het verticale model van de ‘stack’. Deze benadering, die het mogelijk maakt om de verschillende lagen van de digitale wereld te analyseren, laat zien hoe revolutionair di...

Moderne klassieker voor de lezers van Timothy Morton, Bruno Latour en Markus Gabriel.

De nieuwe filosofische stroming van de objectgeoriënteerde ontologie (OOO) biedt een radicale herziening van de manier waarop we de werkelijkheid begrijpen. Ze maakt een einde aan de bevoorrechte positie van de mens binnen de filosofie zoals die tot zelfs in het denken van postmoderne filosofen als Foucault en Derrida heeft doorgewerkt. Wat als de mens niet de maat is van alle dingen, maar slecht...

Verkenningen van een nieuw tijdperk, waarin natuur, mens en techniek in een existentiële dans verstrengeld zijn geraakt.

Het leven is onlosmakelijk verbonden met competitie, strijd en vernietiging, maar minstens zo belangrijk is symbiose: het samenleven en samenwerken van mensen, andere levensvormen en technische artefacten. Aan de hand van vele prikkelende voorbeelden, van bacteriën die samen met de mens nieuwe, polygenome organismen vormen tot het versmelten van mensenbreinen en digitale ...

Spanningen tussen stad en platteland bestaan al duizenden jaren. Pas recent zijn we deze als ‘kloof’ gaan beschrijven. Discussies over het al dan niet bestaan van deze kloof helpen niet om de spanning te verminderen. In Hoe we uit het dorp vertrokken doet Wouter Mensink een poging stad en platteland dichter bij elkaar te brengen. Hij verweeft persoonlijke ervaringen van plattelandverlaters met algemene reflecties over de relatie tussen stad en platteland. Zo constateert hij dat de ervarin...

In De extase van de jagers leidt cultuurfilosoof Kris Pint de lezer langs een reeks excentrieke figuren, zoals een vogelsjamaan en een vliegende heilige, een cynische Messias en een onverschrokken mystica, een mysterieus veenlijk en een melancholische filosoof, een afvallige Romeinse keizer en een rebelse psychotherapeut. Hun lotgevallen en mystieke ervaringen nodigen uit om een andere blik te werpen op jezelf en de wereld, en om je te verzetten tegen een verschraling van een innerlijke wilde...

Meer dan ooit is er behoefte aan maatschappelijke en culturele duiding vanuit de geesteswetenschappen.

De geesteswetenschappen staan volop in de belangstelling. Werd vroeger hun wetenschappelijkheid nog weleens ter discussie gesteld, tegenwoordig is er een groeiende behoefte aan interdisciplinaire samenwerking. Vraagstukken rondom AI, globalisering en de klimaatcrisis vragen niet alleen om onderzoek uit de bèta-disciplines, maar evenzeer om een maatschappelijke en culturele duiding. Tegelijk...