Vertaling en annotatie door Gerrit Steunebrink en Koenraad VerryckenDilthey is niet weg te denken uit de geschiedenis van de moderne filosofie. Hij is één van de grondleggers van de hermeneutiek. Hij staat daardoor aan de wieg van de wetenschapsleer van de geesteswetenschappen en is tevens de peetvader van grootheden als Heidegger en Gadamer die zijn hermeneutiek filosofisch verder ontwikkeld hebben.In de hier voor het eerst in het Nederlands vertaalde sleuteltekst - de slotbeschouwing uit ...

In zijn lezingen in het raam van de ANV-leerstoel ‘De Nederlanden in de wereld’ plaatst Wiep van Bunge de bijdrage van de filosofie aan de bloei van de zeventiende-eeuwse Nederlandse Republiek voor het voetlicht. De spilfiguur van zijn verhaal is Benedictus Spinoza. Van Bunge toont met verve aan hoe deze filosoof van wereldformaat in twee richtingen innig verbonden is met zijn land. Spinoza is geen eenzame, onbegrepen filosoof die zijn tijd vooruit was. Integendeel. Zijn denken is ingebed i...

Wat een hufter!

Ergernis, lichtgeraaktheid en maatschappelijke verruwing

Bas van Stokkom

Nederland is in de ban van maatschappelijke kwesties die samen te vatten zijn als verhuftering. op straat, in openbare gebouwen, in het verkeer, bij festiviteiten en op TV:in toenemende mate hebben we te maken met verbaal en fysiek gedrag van medeburgers dat ergernis en ook angst veroorzaakt. Wat een hufter! is het eerste boek dat deze kwesties duidelijk beschrijft en analyseert. Zónder te moraliseren!

Bas v...

Martin Heideggers meesterwerk Zijn en tijd uit 1927 is en blijft een boek dat zowel leken als beroepsfilosofen prikkelt en intrigeert. Voor elke generatie lezers rijst echter ook opnieuw de vraag hoe greep te krijgen op dit bergmassief. De filosoof Paul Heeffer herleest in Ontologie en subjectiviteit Heideggers geschrift vanuit een specifieke vraagstelling. Centraal daarbij staat het subject, een begrip dat sinds de moderne tijd een belangrijke plaats inneemt in de continentale wijsbegeerte. ...

Het is dit jaar 25 jaar geleden dat de Franse filosoof Michel Foucault overleed. Zijn naam en faam dankte hij in de jaren zestig en zeventig onder de jongere generaties aan zijn kritiek op de menswetenschappen, zoals criminologie, pedagogie, psychologie en psychiatrie. Hij zag in deze vorm van kennis de macht aan het werk en trok de wetenschappelijkheid van deze disciplines openlijk in twijfel. Het was Rudi Visker die in zijn boek Michel Foucault en de menswetenschappen (1990) nauwgezet het t...

Het schone

Hans-Georg Gadamer

Het schone is een kort geschrift van de grondlegger van de filosofische hermeneutiek. Aan de hand van de begrippen spel, symbool en feest laat Gadamer zien dat het kunstwerk ons de gelijktijdigheid van verleden en toekomst in het heden laat ervaren.

Dit filosofisch hoofdwerk van Sartre is een van de grote pijlers onder de existentialistische filosofie. Sartre analyseert de wijze waarop de mens in de wereld staat en ontwerpt in dit boek een compleet nieuwe moraal. Filosofische wendingen worden afgewisseld door scènes uit het dagelijks leven, geanalyseerd met grote scherpzinningheid. Bij Sartre wordt de filosofie ongegeneerd sexy en krijgen liefde, begeerte, flirt en verlangen een vrijheid en speelruimte die ze tot dan toe niet hadden.

Liefde, schoonheid, het goede, rechtvaardigheid, vriendschap, waarheid, onsterfelijkheid en de dood zijn de grote thema’s die cirkelen rondom de centrale vraag van Plato en zijn leermeester Socrates: Hoe moet ik leven? In de vorm van onderzoekende en analyserende dialogen onderneemt Plato een filosofische speurtocht naar mogelijke antwoorden.

Kants Kritiek van de zuivere rede

Een leeswijzer

Karin de Boer

Kants Kritiek van de zuivere rede is de sleutel tot een van de belangrijkste boeken uit de moderne filosofie: de Kritiek van de zuivere rede. Door middel van korte inleidingen en een uitleg van de belangrijkste passages loodst Karin de Boer de lezer door Kants complexe denken.

De theorieën van Newton dwongen Kant om de aard en de reikwijdte van menselijke kennis opnieuw te bepalen. Zijn Kritiek van de zuivere rede reageert op de bot...

Lachen

Volgens de filosoof en Nobelprijswinnaar Henri Bergson (1859-1941) is iets komisch als een levend organisme iets van een automaat krijgt. Deze even simpele als plausibele stelling werkt hij uit in het invloedrijke opstel Lachen. Nog steeds is het een van de meest gelezen en meest verkochte studies van het komische.