John Locke (1632-1704), een van de belangrijkste filosofen uit de zeventiende eeuw, is vermoedelijk het meest bekend geworden door zijn omvangrijke epistemologische 'An Essay concerning Human Understanding'. Maar Locke bestreek alle terreinen van de filosofie en de theologie en tolerantie was een van de morele problemen die hem na aan het hart lagen. Locke zelf verliet Engeland uit afkeer en beduchtheid voor de dwingende vorm van katholicisme die zich in het Engelse koningshuis nestelde en dr...

Slechts weinig teksten hebben de moderne filosofie zo ingrijpend veranderd als Kants Kritiek van de zuivere rede (1781). In dit geniale werk reageert Kant op de dramatische botsing tussen de rationalistische metafysica van zijn tijd en het nieuwe newtoniaanse wereldbeeld. Hij doorbrak de impasse tussen beide kampen door aan te tonen dat de principes die ons denken voortbrengt slechts geschikt zijn als grondslag van natuurwetenschappelijke kennis. Daarmee bepaalt Kant in algemene zin wat de gr...

Giovanni Battista Vico (1668-1744) geeft in zijn rede De nostri temporis studiorum ratione (1709) een synthese van zijn filosofische, pedagogische en politieke inzichten. Hij waarschuwt hierin voor het kritiekloos aanvaarden van de moderne, cartesiaanse wetenschap en houdt een 'ouderwets' pleidooi voor een humanistisch geïnspireerd opvoedingsideaal. Vico toont zich sceptisch over de universele geldigheid van natuurwetenschappelijke verklaringen en relativeert de pretenties van wetenschappeli...

Kiezen en beslissen is een wezenlijk onderdeel van het menselijk leven, en het vermogen om juiste keuzes en beslissingen te nemen is een voorwaarde om goed te kunnen leven. Aan het maken van een keuze gaat de vorming van een oordeel vooraf. Maar hoe komt deze tot stand? De Retorica van Aristoteles behandelt dit cruciale deel van het menselijk bestaan in de ruime contekst van communicatie tussen mensen. Behalve het woord zelf spelen bij zijn analyse ook de spreker en het gehoor een rol. De cen...

In dit boek wordt aan de hand van voorbeelden beschreven hoe we met behulp van de empirisch fenomenologische methode ons in onze eigen ervaringen en die van anderen kunnen verdiepen waardoor niet alleen een veranderingsproces bij onszelf op gang komt, maar waardoor we ook nog eens voor de wetenschap bruikbare kennis genereren. Het boek geeft inzicht in de aspecten van de methode - de fenomenologische en eidetische reductie en het gebruik van literatuur - en de wijze waarop die methode kan wor...

Een veelomvattend panorama van de werkelijkheid van reïncarnatie en karma, met oefeningen voor karmische bewustwording. De historicus Hans Peter van Manen schetst in zijn nawoord de betekenis en de ontwikkeling van Steiners reïncarmatie- en karma-opvatting. (GA 120 en 135) Werken en voordrachten, deel b1.

In de sociale chaos in Duitsland tijdens en na de eerste wereldoorlog werd Steiner tot verrassing van velen maatschappelijk actief. Gesteund door arbeiders en tegengewerkt door vakbonden en politici sprak hij voor volle zalen over een nieuwe sociale orde die recht zou doen aan de mens als geestelijk, lichamelijk én sociaal wezen. Het boek waarin hij zijn maatschappijvisie uiteenzette, De kernpunten van het sociale vraagstuk, verscheen in 1919, vrijwel direct na het einde van de oorlog. Stein...

Het hoofdstuk over zelfbewustzijn als begeerte in Hegels Phänomenologie des Geistes bevat drie opmerkelijke gedachten. Het zelfbewustzijn heeft als noodzakelijk objectief correlaat het leven, het manifesteert zich allereerst als begeerte en deze begeerte vindt pas bevrediging in de relatie tot een ander zelfbewustzijn. De gedachtegang die hier ontwikkeld wordt, stelt vragen aan de orde die in de hedendaagse biologie, psychologie en wijsgerige antropologie nog steeds leven.

In dit boekje is de...

Voorbij goed en kwaad, na Aldus sprak Zarathoestra en Ecce homo wellicht het meest gelezen boek van Nietzsche, is in essentie een radicale kritiek op de moderniteit. Nietzsche trekt met de felheid die hem eigen is, van leer tegen de moderne wetenschappen, de moderne kunsten en de moderne politiek. Alles waarop Nietzsches tijd - en dat is in grote lijnen ook onze 'moderne' tijd - trots was, wordt door deze oneigentijdse filosoof en psycholoog genadeloos geattaqueerd. Begrippen als

'wetenschapp...