Soms kan een huis zijn gastvrijheid opeens verliezen. Rusteloosheid doet je naar een elders verlangen, een ander huis, een andere plek, een andere eenzaamheid. We dromen er heimelijk van om alle ballast van onze schouders te werpen en slechts met het hoognodige op reis te gaan, louter om de vrije, gewichtloze beweging van het vertrekken zelf. Want we zijn nu eenmaal geen bomen met wortels die zich tot diep in de grond hebben ingegraven, maar mensen die voeten hebben om te lopen en een geest d...

In het essay Philosophie der Mode schrijft de Duitse filosoof en socioloog Georg Simmel dat mode in een paradoxale behoefte van de mens voorziet: met het volgen van trends sluiten we ons aan bij gelijkgezinden en markeren we de afstand ten opzichte van de andersdenkenden. Met een en dezelfde outfit kunnen we zowel individualiseren als socialiseren.

Simmel meende dat een goed ontwikkeld modebewustzijn noodzakelijk is ‘voor de individualistische versplintering van de moderne tijd’. Sarah Neu...

In De ongelukkigste uit 1843 schrijft de Deense filosoof Søren Kierkegaard dat het leven van de mens doordrongen is van de tijd. En met de tijd komt het lijden. Juist doordat we het verstrijken van de tijd belichamen, zijn we bijna nooit echt in het nu aanwezig. Sommigen leren daarmee leven door een thuis in het verleden te vinden, anderen in de toekomst. Dubbel ongelukkig is degene die zich de toekomst herinnert of het verleden verwacht. De hedendaagse mens, die niet eens beseft dat hij ner...

Denken begint met twijfelen en ‘nee’ durven zeggen. Denken is behalve kritische vragen stellen ook de draad spannen tussen verleden en toekomst, teneinde beter voorbereid te zijn op de mogelijkheden die in het heden verscholen liggen.

Rosa Luxemburg (1871-1919) en Hannah Arendt (1906-1975) waren beiden politieke denkers die vanuit hun kritische reflectie op het kapitalisme en de moderne consumptiemaatschappij voor meer politieke participatie van de bevolking pleitten.

‘Politieke kwesti...

Hoewel Friedrich Nietzsche God in de negentiende eeuw al doodverklaarde, is nog steeds het grootste deel van de wereldbevolking gelovig en worden nog steeds uit naam van het geloof vreselijke dingen gedaan. Toch lijkt het strijdbare atheïsme van weleer verdwenen. Stine Jensen houdt een vurig pleidooi voor een radicaal, maar ook teder atheïsme, dat vrijmoedig van zich laat horen wanneer het gaat om hete hangijzers: van boa tot boerka, van slachten tot seksuele voorlichting, van gebedsruimte ...

Soms merken filosofen opeens dat het gangbare denken niet meer voldoet, zij verlaten het vertrouwde spoor en worden ‘buitensporig’. Een beproefde betekeniswereld implodeert en iets geheel nieuws dient zich aan. Dat was in de Oudheid de ervaring van Heraclitus; Descartes overkwam vele eeuwen later iets soortgelijks. Sindsdien leefde de mens in een eeuwige universalistische betekeniswereld. Totdat darwinisme en thermodynamica die wereld doen ineenstorten.

Voor de orde en regelmaat van het un...

Waarschijnlijk ben je een bovengemiddeld betrokken burger anders zou je geen essays lezen. Complimenten!

Tegelijkertijd is de kans groot dat je autorijdt, vliegt, vlees eet, te veel consumeert of op andere manieren het milieu de vernieling in helpt. Geen enkel punt!

In de tijd dat je dit essay leest, kun je ouderwets blijven vervuilen. Niets geen rij-, vlieg-, vlees- of koopschaamte. Geniet ervan!

Maar als je dit boek uit hebt, zul je met verbazing naar je vroegere zelf kijken. Je bent namel...

In Waarom een parlement? vraagt rechtsfilosoof Bastiaan Rijpkema zich af wat nog de plaats van ons parlement is. Wat is de status van een parlement in een wereld waarin macht zich steeds meer aan het zicht lijkt te onttrekken? En vraagstukken overweldigende ‘hyperobjecten’ zijn geworden, van klimaat tot wereldeconomie? De vraag naar de waarde van het parlement stelde de controversiële Duitse denker Carl Schmitt al in 1923. Volgens Schmitt was het leven uit het idee parlement verdwenen. H...

Nietzsche staat bekend om zijn gedachte dat ‘God dood is’, en om de ‘wil tot macht’ die hij in alle toonaarden bezingt. Het heeft hem vrienden opgeleverd, maar ook vijanden. Zijn filosofie heeft intussen meer te bieden: gedachten over de betovering die Nietzsches Zarathustra kent, en over een toekomstige mens die met zijn soevereine wil tegelijk blijk geeft van morele ernst en van religieuze kwetsbaarheid.

Nietzsches ogenblik betreft het ogenblik waarin het leven van een mens even sti...

Aan het begin van de eenentwintigste eeuw waaide een revolutionaire geest door de straten. Er leek een strijd van allen tegen allen te zijn losgebarsten, van oud versus jong, zwart versus wit, man versus vrouw, terwijl ons intussen voortdurend een apocalyptisch einde werd voorgehouden van de aarde zelf.

Wat zal onze nalatenschap zijn, over honderd of duizend jaar? Kan een stem uit het verleden ons nog wat leren? De Duits-Amerikaanse filosoof Herbert Marcuse was een held van de jaren zestig, b...