Voor de discipline of het vak filosofie op elk onderwijsniveau bestaat de behoefte aan een bruikbaar en geactualiseerd woordenboek. In niet mindere mate geldt dit ook voor de ruimere kring van het meestal erudiete – niet-filosofische geschoolde – lezerspubliek. In dit gemis wordt met dit Woordenboek Filosofie voorzien.Het woordenboek kenmerkt zich door de presentatie van uitsluitend filosofische termen en begrippen. Biografieën van filosofen zijn bewust niet opgenomen, wel worden stromin...

Al eeuwenlang breken fi losofen zich het hoofd over de aard en het nut van democratie. Is democratie hetzelfde als de meeste stemmen gelden of is dat een tirannie van de meerderheid? Moeten we antidemocraten hun democratische rechten gunnen of kunnen we ze beter de mond snoeren? Leidt democratie noodzakelijkerwijs tot het beste beleid of zijn belangrijke beslissingen beter af in handen van experts met verstand van zaken? En, wat belangrijk is voor een moderne multiculturele samenleving, werkt...

Wat is waarheid? biedt een heldere inleiding in de wetenschapsfilosofie voor de geesteswetenschappen en voor bèta- en gammaopleidingen.

Speciale aandacht gaat uit naar recente ontwikkelingen in de wetenschapsfilosofie. Volgens Chunglin Kwa is er niet één manier om wetenschap te beoefenen, maar zijn er meerdere rationaliteiten, die alle een eigen logica volgen en legitieme aanspraken maken op geldigheid. Hij maakt onderscheid tussen zes verschillende stijlen van wetenschapsbeoefening, die ni...

In hun beroemde Dialektik der Aufklärung (1947) probeerden Max Horkheimer en Theodor W. Adorno een antwoord te vinden op de vraag waarom de Verlichting zichzelf vernietigt en weer terugvalt in mythologie en barbarij. Misschien wel het bekendste van hun voorbeelden van de ‘dialectiek’ van de Verlichting is de dialectiek van Verlichting en mythe in de Odyssea, het verhaal van de terugkeer van Odysseus van Troje naar Ithaca.

Koenraad Verrycken vertrekt in dit boek van Horkheimer-Adorno’s ...

Het onderwijs vormt niet: het vervormt. Dat komt doordat het uitgaat van verkeerde aannames. Neem de aanname dat je eerst jarenlang moet leren voor je kunt meedoen aan het maatschappelijk leven, of de aanname dat kennisverwerving het best in kleine brokjes gebeurt, waarbij je voortdurend toetst. Dit alles leidt tot een cultuur waarin alles meetbaar moet zijn en waarin diploma's je gevoel van eigenwaarde kunnen maken of breken. Dit zijn ideeën die meer kwaad doen dan goed.

Het onderwijs kan z...

Filosofie en geschiedenis van de gezondheidszorg biedt historische context en filosofische reflectie bij de centrale thema’s en concepten in de gezondheidszorg, met een oriëntatie op de praktijk en de toekomst. De twaalf hoofdstukken worden geschreven door duo’s, bestaande uit een filosoof en een historicus. Aan de orde komen onderwerpen als: ziektebegrip, lichaamsbeeld, publieke gezondheidszorg, psychiatrie, hersenen en identiteit, etnische en sociaaleconomische ongelijkheid in gezondhe...

Migratie, nationalisme, diversiteit en overheden die individuele vrijheden van burgers inperken – veel actuele thema’s roepen discussie op over de manier waarop we met elkaar samenleven. Wat kunnen we verwachten van een ander? Wat kunnen we verwachten van de overheid? En hoe geven we democratie vorm? Met deze vragen raken we aan het veelzijdige en complexe concept burgerschap.

Burgerschap verwijst naar een juridische status, naar politieke participatie en naar een gemeenschapsgevoel. Maar...

In deze nieuwe, vloeiende vertaling blijken de geheimzinnige teksten van Heraclitus tijdloos te zijn.

De nagelaten teksten van Heraclitus zijn gekerfd in het marmer van de zesde eeuw voor Christus, maar ze gaan ook over ons, hier en nu. Ze tonen ons een spiegel waarin we herkennen wat het is om een mens te zijn, op zoek naar houvast, waarheid, onszelf, een inzicht in het juiste handelen en het begrip van de vrijheid en de onvrijheid van het bestaan.

Heraclitus’ optimistische antropologie d...

In dit prikkelende essay over publieke waarden gaat Ronald van Raak te rade bij de grootste filosofen uit de Nederlandse geschiedenis.

Erasmus en Spinoza zijn filosofen die in ons land lang werden gehaat, om vervolgens te worden vereerd. Denkers die in weinig opzichten met elkaar te vergelijken zijn, maar toch beiden symbolen werden van vrijheid en tolerantie. Erasmus hield tijdgenoten een morele spiegel voor in zijn Lof der Zotheid (1511). Spinoza beschreef in zijn Ethica (1677) een uitdagen...