Stadsrekeningen vormen een belangrijke historische bron. Helaas is van de meeste steden de financiële administratie zeer onvolledig overgeleverd. In veel steden verschijnen pas in de vijftiende eeuw de eerste rekeningen, van slechts een klein aantal steden hebben we rekeningen uit de veertiende eeuw. Door een gelukkig toeval - een ijzeren kist als bewaarplaats - zijn in Dordrecht rekeningen en delen van rekeningen uit de periode 1283-1287 overgeleverd: 72 vellen perkament, deels aan elkaar g...

Net als tegenwoordig werd er in het midden van de vijftiende eeuw veel geprocedeerd: jaarlijks nam het Hof van Holland, Zeeland en West-Friesland, het grafelijke justitiehof, zo'n 140 processen in behandeling. Marie-Charlotte Le Bailly heeft alle bewaard gebleven processen uit de periode 1457-1467 geanalyseerd en beschrijft hoe de procedure voor het Hof in de praktijk verliep, wie er procedeerden en waarover. Daarnaast besteedt zij uitgebreid aandacht aan de rechterlijke organisatie in Hollan...

Na een langdurige belegering capituleerde 's-Hertogenbosch najaar 1629 voor de Staatse troepen onder Frederik Hendrik. De band die de stad een halve eeuw eerder met de Unie van Utrecht verbrak, was op papier weer hersteld. Dit boek vertelt het verhaal van burgers en inwoners, katholieken en gereformeerden, gevestigden en buitenstaanders die ondanks diepgaande verschillen gedwongen waren met elkaar samen te werken om een stedelijke gemeenschap te realiseren. Op basis van een analyse van talloz...

Al meer dan een halve eeuw vormen Amerikaanse topuniversiteiten een model waarnaar vanuit Nederland met zekere afgunst wordt gekeken. In de jaren zestig van de twintigste eeuw wilden de scheikundigen van de Groningse universiteit hun opleiding en onderzoek op de (wereld)kaart zetten. De nieuwe hoogleraren richtten daarom de blik op Amerika, waar zij ervaring hadden opgedaan. Ton Helvoort reconstrueert welke Amerikaanse idealen zij trachtten door te voeren. Daarbij analyseert hij nauwgezet waa...

Jacob Frederik Muller, alias Jaco, staat in de Amsterdamse geschiedenis bekend als de grootste schurk aller tijden. Na een proces van tweeëneenhalf jaar werd hij op 6 augustus 1718 op de Dam geradbraakt. Zijn reputatie is gebaseerd op een pamflet dat verscheen tijdens de appèlprocedure voor het Hof van Holland. Het bevat de onbetrouwbare visie van Jaco’s bijzit Griet Lommers en de conclusie van de procureur-generaal in Den Haag. In iedere volgende druk werd het verhaal verder aangedikt. Ja...

Beelden van de Romeinse keizers waren alomtegenwoordig in de antieke wereld. Met name portretsculptuur was een geijkt middel om het gezag van de heerser uit te dragen naar alle lagen van de samenleving. Deze studie gaat in op de betekenis van het Romeinse keizerportret als een belichaming van macht in de meest letterlijke zin van het woord, dat wil zeggen dat het beeld centraal gesteld wordt niet alleen als politieke betekenisdrager, maar ook – en vooral – als een lichamelijk artefact. Als ...

In de loop van de negentiende eeuw kreeg het in 1838 herontdekte werk van Hadewijch geleidelijk meer bekendheid. Albert Verwey, mede-oprichter van De Nieuwe Gids, heeft een belangrijke rol gespeeld in de receptie van haar werk, juist buiten de kerkelijke kring van geïnteresseerden in middeleeuwse geestelijke letterkunde. Deze studie beschrijft de wijze waarop Verwey zich met Hadewijch heeft beziggehouden: als dichter die haar in zijn eigen poëzie opvoerde, als criticus die studies over haar...

In het Nationaal Historisch Museum zal de Nederlandse geschiedenis gerangschikt worden in vijf 'werelden': Ik en Wij, Land en Water, Rijk en Arm, Oorlog en Vrede, Lichaam en Geest. De redactie van De negentiende eeuw heeft verschillende historici gevraagd een essay te schrijven over de wijze waarop deze werelden wat betreft de negentiende eeuw het beste gepresenteerd kunnen worden. Per thema hebben Eveline Koolhaas-Grosfeld en Lieske Tibbe een aantal afbeeldingen gekozen om te laten zien hoe ...

De hertogen van Bourgondië hebben een onmiskenbaar stempel gedrukt op de geschiedenis van de Nederlanden. Onder hun bewind, van 1384 tot 1477, integreerden de vorstendommen binnen de grenzen van het huidige Nederland, België en Luxemburg tot een nieuwe staat. Dit boek belicht verschillende aspecten van de staatkundige, economische en sociale integratie van de Bourgondische en Habsburgse Nederlanden en de hieruit voortvloeiende conflicten en culturele uitingen. Alle bijdragen zijn geschreven...