De negentiende-eeuwse controverse rond ‘Les Passions humaines’ van Jef Lambeaux, het meest besproken kunstwerk uit de Belgische geschiedenis, inspireerde Erwin Mortier tot een groots toneelstuk. Al bij de presentatie van het ontwerp in 1889 zorgt het beeldhouwwerk voor een tweestrijd tussen enthousiaste liberalen en boze katholieken die verontwaardigd zijn over het blasfemische en pornografi sche karakter ervan. Die controverse wordt alleen maar erger wanneer koning Leopold de opdracht ge...

Aan het einde van de zestiende eeuw werd Europa getroffen door een ‘kleine ijstijd’, die duurde tot het begin van de achttiende eeuw. De gemiddelde temperatuur daalde enkele graden, de winters werden koud en lang, rivieren en meren bevroren en de zomers waren onstuimig, met extreme stormen en onweer.

Overal mislukten oogsten en leden mensen honger en kou. Niet alleen boeren maar ook landeigenaren raakten verarmd. Het agrarische, feodale fundament van Europa brokkelde af en er ontstonden n...

Na de kloeke satirische ‘universiteitsromans’ Onder professoren en Uit talloos veel miljoenen duurde het zes jaar voor er een nieuwe roman van Willem Frederik Hermans verscheen. Een heilige van de horlogerie (1987) vertelt het verhaal van klokkenmaker/filosoof Constantin Brueghel, die heimelijk verliefd is op de Amerikaanse actrice Louise Brooks. Twee jaar later kwam de omvangrijke en fascinerende roman Au pair, ‘de beste sinds Nooit meer slapen’ (Trouw), waarin vooral de verhouding t...

‘Ik heb van mensen gehouden en zij hebben van mij gehouden,

ik heb veel gekregen en ik heb iets teruggegeven, ik heb gelezen,

gereisd, nagedacht en geschreven. Ik heb in contact gestaan met

de wereld en de bijzondere uitwisselingen ervaren tussen een

schrijver en zijn lezers. Maar in de eerste plaats ben ik op deze

prachtige planeet een bewust denkend wezen geweest, een denkend

dier, en dat alleen al was een enorm voorrecht en avontuur.’

In februari 2015 maakte Oliver Sacks, in een aangri...

Deel 13 van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans bevat twee bundels beschouwend werk, Ik draag geen helm met vederbos (1979) en Klaas kwam niet (1983). In beide kloeke bundels wisselt Hermans met veel enthousiasme polemieken, recensies en columns af met essayerende stukken. Veelvoorkomende thema’s zijn de filosofie en de literatuur (vooral Franse), en ook linkse politici moeten het weer geregeld ontgelden. Commercieel gezien waren de beide boeken een groot succes, maar de pers wa...

Willem Frederik Hermans neemt, als het nodig is, geen blad voor de mond. In deel 14 van zijn Volledige Werken, het vierde deel met beschouwend werk, wordt dat wederom bewezen. De boeken die in dit deel zijn gebundeld verschenen tussen 1985 en 1988: enkele kleinere publicaties en de verzameling van ruim honderd columns en essays die onder de naam Door gevaarlijke gekken omringd verscheen. Een recensent omschreef wie Hermans met die gevaarlijke gekken bedoelde: Iedereen dus eigenlijk die wel e...

In de jaren zestig en zeventig leefde

Hermans zich uit in vele genres. Het sadistische

universum uit 1964 is een vinnige essaybundel,

waarin hij zijn briljante borrelende

geest op veel onderwerpen en personen

loslaat.

Machines in bikini, een verhandeling over

stroomlijn en techniek, verscheen in 1974

als gelegenheidsuitgave. Als bibliofiele

editie verscheen in 1976 de verzameling

aforismen Dinky toys, en van een heel ander

kaliber was de in de vermomming van

de jezuïetenpater Anastase Prudhomme

geschreven tekst Annum Veritatis uit 19...

IJzeren Koninkrijk is een machtige geschiedenis van een van de indrukwekkendste staten die Europa ooit kende.Vlak na de gruwelijke Tweede Wereldoorlog oordeelden de geallieerden dat ze korte metten moesten maken met de staat Pruisen, die ze als de belichaming van het verfoeide militarisme zagen. Pruisen werd zonder pardon opgeheven en verdeeld. Daarmee kwam er een eind aan vierhonderd jaar geschiedenis. Christopher Clark toont in zijn glasheldere en prachtig geschreven geschiedenis dat Pruise...

Niets is waanzinniger dan de werkelijkheid. Van 1979 tot 1989 was een miljoen Sovjetmilitairen verwikkeld in een zinloze en onrechtmatige oorlog in Afghanistan, onder hen vooral jonge jongens. Tallozen van hen kwamen om en werden in een zinken lijkkist teruggezonden naar huis, terwijl de Sovjetstaat het bestaan van het conflict ontkende.

De ontroostbare moeders van de ‘zinkjongens’ wilden weten hoe en waarom hun zonen in Afghanistan waren gesneuveld. Toen ze achter de waarheid kwamen ware...