Wie heeft er niet gehoord van de bomen die bij Ovidius in elkaar groei­en uit liefde? Wie kent niet het verhaal van Orpheus in de onderwereld? De oudheid is nog niet voorbij. De inzichten en de wijsheid die te vin­den zijn in klassieke teksten kunnen ons ook nu nog iets leren en tot steun zijn. En vaak zijn het schitterende verhalen, met personages die al vele eeuwen tot de verbeelding spreken. Daarnaast is in de oudheid de basis gelegd voor een groot deel van de westerse literatuur – en ...

Een mooie baan, veel geld verdienen, aandacht en bewondering krijgen… dingen waarvan veel mensen dromen. Maar volgens de Romeinse filosoof Seneca (eerste eeuw n.Chr.) moeten we daar juist vanaf. Het leven is te kort, zegt hij, om te verspillen aan bijzaken. Richt je liever op wat er werkelijk toe doet: op innerlijke kracht en kwaliteit, op zelfbeheersing, op het goede. Alleen zo kan een mens het ware geluk bereiken.

Seneca’s tijdloze raad staat verwoord in zijn geliefde Brieven aan Lucili...

Mensen kunnen niet zonder cadeaus. Dat wil zeggen: in iedere menselijke beschaving speelt het uitwisselen van geschenken een belangrijke rol. Een fles wijn voor bij een diner, een officieel geschenk bij een staatsbezoek, een huwelijkscadeau: het uitwisselen van kleine of grotere aardigheden is overal en in alle tijden een manier om belangrijke gebeurtenissen te markeren.Wat wel per cultuur verschilt, is waar die giften en gaven uit bestaan en bij welke gelegenheden ze precies worden uitgewiss...

Wij zijn maïs is het fascinerende verhaal over de wijdst verspreide gedomesticeerde graansoort ter wereld. Octavio Paz noemde maïs zelfs de belangrijkste ‘gebeurtenis’ sinds de uitvinding van het vuur. Voor Azteken, Maya’s en Inca’s was maïs een metafoor voor het leven. Nu leeft de koe van snijmaïs en wordt onze voeding gezoet met maïs. Maar bestond er ook zoiets als wilde maïs? Hoe kwam de relatie tussen Turkije en maïs tot stand? Was pellagra een virus waaraan duizenden mense...

‘We weten zo weinig van de werelden onder onze voeten. Kijk op een heldere nacht omhoog en je ziet het licht van sterren meer dan duizenden triljoenen kilometers van ons vandaan. Kijk naar beneden en je blik stuit op topgrond, tegel of teen…’

Benedenwereld, is een reis naar de materiële, mythologische en herinnerde wereld onder onze voeten. Centraal staat de vraag of we goede erflaters zijn. Zorgen we goed genoeg voor de aarde? Wat halen we uit haar, wat leren we van haar, welke fossie...

Discriminatie, het ongelijk behandelen van mensen of groepen op basis van persoonskenmerken, speelt een belangrijke rol in het maatschappelijk debat. In juridische zin betekent discriminatie het maken van een verboden onderscheid. Maar wanneer is onderscheid onrechtmatig en wanneer niet? En hoe vaak komt discriminatie eigenlijk voor? In dit Elementaire Deeltje gaat Jaap Tanja, werkzaam bij de Anne Frank Stichting, in op de uiteenlopende gronden waarop en vormen waarin discriminatie kan plaats...

Sport is entertainment, een mondiale industrie met een geschatte jaarlijkse omzet van 500 miljard dollar. De atleten die op de Olympische Spelen van Tokio aantreden staan in een eeuwenlange traditie, die al begint vóór de klassieke oudheid.

De sportzomer van 2020 is hét moment voor het Elementaire Deeltje Sportgeschiedenis. Dit deeltje biedt een overzicht van de sportende mens, van de Romeinse gladiatoren tot de moderne Olympische atleten.

De jaarkalender in dichtvorm gieten en van sommige dagen een feestelijk verhaal maken – dat was het doel van Ovidius’ Fasti. Hij is helaas nooit verder gekomen dan eind juni, waarschijnlijk omdat hij uit Rome werd verbannen.

Januari en maart klinken nog altijd naar oeroude goden, Janus en Mars, en vooral de vrolijke verhalen over vele andere goden en goddelijke wezens als saters en nimfen laten ons het grote verschil zien met onze huidige monotheïstische, christelijke ideeën.

Ook vele...

In 1873 dwingt Groot-Brittannië de sultan van Zanzibar tot het sluiten van

de plaatselijke slavenmarkt, het centrum van de Oost-Afrikaanse mensenhandel.

Een kwart eeuw later is het op het hele eiland gedaan met de

slavernij. Net als met de onafhankelijkheid van het sultanaat. Na de kortste

oorlog in de geschiedenis – nog geen drie kwartier – wordt Zanzibar

een Brits protectoraat. Einde van de slavernij, begin van de onderwerping.

Het westerse imperialisme is, heel paradoxaal, zowel human...

Ernesto Che Guevara was van jongs af aan een avonturier. De brieven die hij tijdens zijn reizen door Zuid-Amerika schreef laten zijn ontwikkeling zien van student medicijnen naar arts, en van geëngageerd vrijwilliger naar de revolutionair strijder die hem iconisch maakte. We leren hem kennen als zoon, echtgenoot en vader, maar ook als guerrillastrijder, politiek leider en filosoof.

Enkele van de brieven die hier zijn verzameld zijn bekend, zoals die aan Fidel Castro. Zo’n tachtig procent ...