In dit boek wordt voor het eerst het dynamische leven beschreven van hervormd predikant, sociaal voorman en politicus J.R. Slotemaker de Bruïne (1869-1941). Slotemaker, die zich zeer interesseerde voor de positie van de arbeiders, heeft met zijn geschriften en optreden generaties hervormde predikanten bewust gemaakt van de sociale verantwoordelijkheid van de kerk. Via zijn kerkelijke activiteiten raakte hij betrokken bij de arbeidersbeweging en werd onder meer een voorman van de Christelijk ...

Een mozaïek van stemmen handelt over een topper uit het Nederlandse culturele erfgoed: Vondels Gysbreght van Aemstel, in 1637 geschreven voor de opening van de eerste officiële Nederlandse schouwburg en daarna eeuwenlang op de planken gebleven. De Italiaanse classicus en neerlandicus Marco Prandoni belicht de interpretatiegeschiedenis van deze klassieker op kritische wijze. In een intertekstuele benadering voert hij de lezer naar de verschillende werken en genres die in Gysbreght meeklinken...

Minerva in de polder onderzoekt de ontwikkeling van de vroegmoderne waterstaatstechniek in het Hoogheemraadschap van Rijnland in de periode 1500-1865. Om de ontwikkeling van molens, sluizen en dijken en de rol van molenaars, polderjongens, technici en stedelijke investeerders ten volle te begrijpen en te verklaren, wordt deze ruim 350 jaar poldergeschiedenis in een zeer breed perspectief geplaatst. Siger Zeischka analyseert tal van niet eerder onderzochte elementen die bijdragen tot een genua...

In Overijssel was de drost een machtig man: bestuurder, rechter, machthebber in de provincie en bovendien rijk en invloedrijk. Hij woonde op een havezate en had goede contacten met adellijke families in en buiten de provincie en met de stadhouder. Maar voor de laatste drost van Twente, mr. Hendrik Knijpinga Cramer, gold dit alles niet. Hij was een ietwat opportunistische patriot in een periode, de Bataafs-Franse Tijd (1795-1813), waarin de functie van drost of baljuw behoorlijk was uitgekleed...

In de jaren 1441-1880 kende polder Nieuw-Reijerwaard vier opeenvolgende waterbeheersingssystemen. Deze systemen worden door Bertus Wouda beschreven. Het gaat dus niet om die ene poldermolen of die ene boezem, want die konden verdwijnen of worden vervangen zonder dat het waterbeheersingssysteem als zodanig veranderde. Een stijgende stand met zinkend land vormt de neerslag van een kleinschalig onderzoek waarin de wisselwerking tussen de landschappelijke en maatschappelijke veranderingen een bel...

Dit vierde Jaarboek biedt de lezer een blik op een aantal interessante aspecten uit de geschiedenis van kasteel Keukenhof. De maritiem deskundige kunsthistoricus Ron Brand behandelt de collectie prenten uit de tweede helft van de achttiende eeuw met scènes uit de Slag bij de Doggersbank (1781) en met bruisende gezichten van zeehavens van de Bataafse Republiek. Verrassend is de vondst in de Keukenhofbibliotheek van een aantal 'stille getuigen' van de huwelijksrelatie tussen het Amsterdamse pa...

In deze rijk geïllustreerde studie wordt vanuit een brede cultuur- en kerkhistorische optiek de ontwikkeling van het doopsgezinde kerklied beschreven gedurende de negentiende en twintigste eeuw. Het betreft een chronologisch geordende ontstaans- en receptiegeschiedenis van de doopsgezinde hymnologie aan de hand van dertien liedboeken, beginnend met de Christelyke Gezangen (1793) en eindigend met het nog als doopsgezind te typeren restant aan liederen in het Liedboek voor de Kerken (1973). De...

De sigaar van Colijn bevat biografische opstellen over protestantse politici en theologen uit een tijd waarin politiek en religie in ons land nauw met elkaar verweven waren: Abraham Kuyper, Ph.J. Hoedemaker, jhr. A.F. de Savornin Lohman, L. Schouten, H. Colijn, J.Th. de Visser en P.S. Gerbrandy. De essays zijn geschreven vanuit een wisselend perspectief, waarbij de karakters met al hun eigenaardigheden scherp en vaak geestig worden getypeerd. Bij alle verschillen hadden zij een sterke overtui...

Serieus onderzoek kan het niet stellen zonder een flinke dosis verbeeldingskracht. Anderzijds kan de grote literatuur niet gedijen als de schrijver de klassieke traditie niet door en door kent. Aldus de Leidse universiteitsbibliothecaris en classicus Jacob Geel (1789-1862). Hij gaf het voorbeeld in een aantal speelse, spraakmakende opstellen, bijeengebracht in de bundel Onderzoek en phantasie (1838). In een uiterst losse stijl nam hij de eigentijdse literaire en filologische praktijk de maat....

In heel Europa werden drama en theater in de tweede helft van de achttiende eeuw gedragen door een hartstochtelijk verlangen naar natuurlijkheid. Drama en theater moesten natuurlijk zijn of niet zijn, zo valt te lezen in de theater-esthetische geschriften van Diderot tot Mercier, van Lessing tot Goethe. Na de succesvolle opvoering in de Muntschouwburg van Diderots burgerlijke drama Le père de famille in 1761 brandde ook in Brussel de discussie in volle hevigheid los. Maar wat behelsde het ve...