Lange tijd waren vrouwelijke religieuzen gezichtsbepalend in de verpleging in de katholieke ziekenhuizen in Nederland en Vlaanderen. Door hun inzet voor zieke mensen, hun (doorgaans onbetaalde) arbeid met lange dagen en nachten en hun medewerking aan de opbouw van het ziekenhuiswezen hebben zij bijna twee eeuwen lang een belangrijke bijdrage geleverd aan de gezondheidszorg. Zij zijn voor velen nog steeds een inspirerend voorbeeld nu menslievende zorg in de ziekenhuissector onder druk staat va...

In deze studie, die zich beweegt op het snijvlak van letterkunde, geschiedenis en theologie, staat de Zwolse auteur Dirc van Herxen, een van de voormannen van de Moderne Devotie, centraal. Zijn oeuvre mag beschouwd worden als het omvangrijkste en veelzijdigste van alle auteurs uit de kring van de broeders van het gemene leven. Naast tal van Latijnse werken schreef Dirc van Herxen ook het volkstalige Eerste Collatieboek. Met dit boek wilde hij leken die meer verlangden dan de traditionele dien...

Buiten Nederland en Vlaanderen bestaan er ongeveer driehonderd vakgroepen Nederlandse Taal en Cultuur. Het vakonderdeel letterkunde maakt vrijwel overal deel uit van het curriculum. Docenten en studenten moeten echter werken met lesmateriaal dat niet voor hen is geschreven. Dat is lastig, omdat dit materiaal voortbouwt op een bepaalde basiskennis van de Nederlandse literatuur die in het Nederlandse voortgezet onderwijs wordt aangeboden. Agnes Sneller en Judit Gera, beide betrokken bij het ond...

Van 1947 tot 1963 emigreerden bijna 410.000 Nederlanders overzee, van wie de meerderheid zich vestigde in Canada of de Verenigde Staten. Onder hen bevonden zich opvallend veel meer gereformeerden dan hervormden en katholieken. Deze gereformeerden, zo laat Enne Koops in zijn boek over deze uittocht zien, waren vooral afkomstig uit de Gereformeerde Kerken in Nederland en minder uit de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt), de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Gemeenten. Koops b...

Katherina van Alexandrië was in de Middeleeuwen een van de populairste heiligen in de Lage Landen. Volgens de overlevering was zij beeldschoon en buitengewoon intelligent. Zij liet zich dopen toen zij de hogere waarheid van de christelijke leer had ontdekt. Haar argumenten daarvoor overtuigden zelfs vijftig van de geleerdste mannen van die tijd. Uiteindelijk liet keizer Maxentius haar na talloze martelingen onthoofden. De heilige wordt dikwijls afgebeeld met een zwaard in haar ene hand en ee...

De wijze waarop een overheid aan haar geld moet komen en de problemen die daarbij ontstaan, is een zaak van alle tijden. In deze bundel wordt dat geïllustreerd aan de hand van studies over de gang van zaken in diverse regio's. Vóór de Bataafse revolutie van 1795 beschikten zij over een eigen bestuur, maar daarna kwam een moeizaam proces naar eenwording op gang. Daarnaast wordt vanuit landelijk perspectief bezien hoe de Nederlandse overheid na de definitieve eenwording is omgegaan met het b...

De natuurwetenschappen vormen een eenheid, vond de Utrechtse hoogleraar Gerrit-Jan Mulder (1802-1880): ‘Niet ééne wetenschap, maar alle moeten beoefend, gelijkelijk beoefend, zal de uitkomst gelukkig zijn.’ Tegen deze achtergrond creëerde de wetgever in 1815 aan de Nederlandse universiteiten een afzonderlijke faculteit Wis- en Natuurkundige Wetenschappen. In de tweehonderd jaar daarna verpulverde Mulders idee van eenheid. Onder aanvoering van nieuwe generaties hoogleraren maakten de vers...

Anthoni van Noordt, componist en organist in Amsterdam omstreeks 1650, behoorde tot de generatie Nederlandse musici na Jan Pieterszoon Sweelinck. Van deze jongere musici is weinig muziek bewaard gebleven: van Van Noordt alleen zijn Tabulatuurboeck uit 1659 met psalmbewerkingen en fantasie

In 1592 gaf de jezuïetengeneraal opdracht aan de provinciaal van de Nederduitse provincie om enkele missionarissen naar de Noordelijke Nederlanden te sturen waar de overheid gekozen had voor de 'gereformeerde' religie. De daaropvolgende eeuw zouden talloze jezuïeten naar de Republiek worden uitgezonden om hun geloofsgenoten te ondersteunen en, indien mogelijk, niet-katholieken terug te brengen tot de Moederkerk. Sommige missionarissen bedienden niet alleen de sacramenten, maar publiceerden ...

De Moderne Devotie (ca. 1375-1575) is de krachtigste geestelijke hervormingsbeweging van de late middeleeuwen in Europa. Het charisma van innerlijke vernieuwing ontkiemde bij de kartuizers en inspireerde tot (semi)religieuze leefgemeenschappen. De devoten benadrukten ieders persoonlijke verantwoordelijkheid en lieten een rijk literair erfgoed na. Dr. Rudolf van Dijk, sinds 1970 werkzaam bij het Titus Brandsma Instituut te Nijmegen, geldt als een internationaal erkend specialist op dit terrein...