In de schaduw van de VOC gingen talrijke Hollandse zeelieden jaar in, jaar uit naar barre, noordelijke contreien. De wateren rond Spitsbergen en Groenland waren in die tijd het decor voor de walvisvangst. Oorlogen en misoogsten verstoorden de fabricage van plantaardige oliën. Walvistraan bleek een goede aanvulling te zijn op de olie die van olie[1]houdende zaden werd gewonnen. Holland verkreeg in de eerste decennia van de 17e eeuw al snel de heerschappij in de walvisvaart. De walvisvaart wer...

De geschiedenis van de Vlaamse literatuur is een indrukwekkende reis door de tijd, van de vroege middeleeuwen tot het begin van de 21ste eeuw. In de vroege middeleeuwen vonden we rijke resiverhalen, dierverhalen en liederen, met werken als Van den vos Reynaerde en de Antwerps Liedboek, en figuren zoals Hendrik van Veldeke. De mystieke en geestelijke literatuur, met grote namen als Hadewijch en Jan van Ruusbroec, legde de basis voor diepzinnige filosofische en religieuze reflecties. De ridderr...

Van eind oktober 1944 tot half april 1945 was in ‘Villa de Wormshoef’ in Lunteren de beruchte SD (Sicherheitsdienst) gevestigd. Zij had in de villa een zogenaamde ‘Aussenstelle’, een buitenpost en noodgevangenis. Samen met de Landwacht was de SD verantwoordelijk voor verschrikkelijke martelpraktijken en mishandelingen tijdens de verhoren van honderden verzetsstrijders. Slechts een enkele gevangene slaagde erin te ontsnappen, een aantal heeft de oorlog niet overleefd. Anderen zijn vrij...

Philip Bloemendal, een naam die velen misschien niet kennen, maar zijn stemgeluid wel. Gedurende een groot deel van de twintigste eeuw, in de bewogen periode na 1945, was hij bij de meeste mensen bekend als 'de stem van het Polygoonjournaal' en vele andere producties die hij opluisterde met zijn nog altijd onovertroffen stemgeluid.

Philips stem was altijd wel ergens op de achtergrond aanwezig: in het Polygoonjournaal in de Cineac, bij serieuze reportages via andere media of bij grappige recla...

De menselijke geschiedenis strekt zich ver uit vóór de tijd waarin de mensen opschreven wat er zoal gebeurde. Dat is de periode die we - ten onrechte - prehistorie noemen. De geschiedenis van die tijd kunnen we enkel aflezen uit de sporen en resten die mensen in de bodem achterlieten, gedurende meer dan 100.000 generaties, meer dan een miljoen jaren. Dat is een lang traject van menselijke evolutie, culturele en maatschappelijke ontplooiing, van creativiteit en innovatie. Drie grote vragen h...

Lange tijd werd de Nederlandse negentiende eeuw simpelweg afgedaan als ‘de vorige eeuw’. Geen eeuw om trots op te zijn of naar om te kijken. Maar sinds de vaak verguisde Bataafs-Franse tijd deel ging uitmaken van een ‘lange’ negentiende eeuw (1795-1914) kreeg die steeds meer een eigen gezicht. De negentiende eeuw wordt hier belicht vanuit politiek-cultureel perspectief, gebruikmakend van wat tijdgenoten vonden. Het gaat dan om grote woorden die destijds in de mond werden genomen als â...

Geen instantie heeft na de oorlog zo onder vuur gelegen vanwege haar functioneren tijdens de Duitse bezetting als de Joodsche Raad. Hoofdrolspeler in deze bewogen jaren was prof. David Cohen, samen met Abraham Asscher voorzitter van de Joodsche Raad. Op verzoek van prof. Jacques Presser en dr. Loe de Jong van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie dicteerde Cohen in 1956 na lang aarzelen zijn herinneringen. Voor het eerst verschijnen deze belangwekkende memoires in boekvorm. <br/>&...

Tot halverwege de zestiende eeuw was Gelre een belangrijk vorstendom, van groter gewicht dan Holland en Zeeland bijvoorbeeld, ook 'internationaal'. Het graafschap, later hertogdom, omvatte vrijwel de hele oostelijke helft van het huidige Nederland. De graven en hertogen die Gelre regeerden tussen 1100 en 1543 voerden vele oorlogen met Frankrijk, het hertogdom Brabant, het bisdom Utrecht en Duitse vorsten. De Noordelijke Nederlanden hadden allemaal gedurende tientallen jaren te lijden tijdens ...

De in 1720 opgerichte Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) behoort tot kleinere Nederlandse compagnieën uit de achttiende en negentiende eeuw en kreeg vooral bekendheid door de trans-Atlantische slavenhandel. De onderneming omvatte echter veel meer activiteiten. Naast slavenhandel bedreef de compagnie walvis- en kaapvaart en rustte zij schepen uit voor de Europese handel en de handelsvaart op West-Afrika en Amerika. Zelfs een kostbare Zuidzee-expeditie heeft zij georganiseerd. Na de opheff...

Cornelis Cornelisz. Matelief werd rond 1570 geboren in Rotterdam. Zijn familie verdiende haar geld in handel en scheepvaart; goede contacten met vertegenwoordigers van stedelijke en gewestelijke overheden kwamen daarbij uitstekend van pas. Binnen dat netwerk van invloedrijke en vermogende families groeide de interesse voor de plannen tot oprichting van een organisatie die zich zou richten op de handel met Azië. Matelief was in 1602 één van de oprichters van de Rotterdamse Kamer van de Vere...