In 1600 trokken gevluchte Antwerpse lutheranen in een schuilkerk aan het Spui

in Amsterdam. Ze werden gedoogd door het calvinistische stadsbestuur, maar

niet erkend. Dat veranderde in de loop van de 19e eeuw, nadat de vrijheid van

godsdienst werd ingesteld. De in Amsterdam geboren architect, aannemer en

makelaar Carel Bögeholtz speelde een voorname rol in dit emancipatieproces.

Onder invloed van het Luthers Genootschap, waar Bögeholtz een belangrijke

positie bekleedde, ontworstelden de gelo...

De Bourgondische hertogen en hun Habsburgse opvolgers bestuurden de vijftiende- en zestiende-eeuwse Nederlanden niet alleen. De landen waren te verscheiden en de onderlinge afstanden te groot. Daarom benoemden de vorsten overal, in de steden en in de gewesten, in het leger en op de vloot, plaatsvervangers die een stukje van hun gezag mochten uitoefenen. Alleen edellieden beschikten over voldoende maatschappelijk prestige om deze taken naar behoren te vervullen.

Mannen met macht biedt een gro...

Tussen 1683 en 1795 werd Suriname bestuurd door de Sociëteit van Suriname, een samenwerkingsverband tussen het stadsbestuur van Amsterdam, de West-Indische Compagnie en de familie Van Aerssen van Sommelsdyck. Terwijl de hoogtijdagen van de Gouden Eeuw al voorbij waren bloeide Suriname gedurende het bestuur van de SvS op. Bij de verovering van Suriname en de beroemde 'uitruil' tegen Nieuw Amsterdam (New York) was het nog allerminst zeker dat de kleine vestiging aan de Surinamerivier werkelijk...

Een Javaans ‘troostmeisje’, een Japanse kampcommandant, een Indo-Europese krijgsgevangene aan de Birmaspoorlijn, een Hollands meisje in een jappenkamp. In Prikkeldraad en bamboesperen laat Bruni Adler in 37 openhartige interviews de laatste stemmen horen van hen die de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende dekolonisatiestrijd in Indonesië meemaakten.

In haar werkwijze maakt de schrijfster zich ondergeschikt aan de herinneringen van anonieme slachtoffers die ­i...

Prometheus werd door de oppergod Zeus gestraft omdat hij aan de mensen het Olympische vuur had gegeven, waarmee zij konden leren denken en voelen. Hij werd aan een rotswand in de Kaukasus vastgeketend waar hij tot overmaat van ramp, dagelijks werd bezocht door een adelaar die een deel van zijn lever opat. In de nacht groeide zijn lever echter weer aan.

We weten nu dat de lever kan regenereren maar wisten de oude Grieken dat al? De mythe van Prometheus is voor vele beeldende kunstenaars door ...

Dodo Berretty (1925-1980) was ‘een van de grootste fotojournalisten van zijn tijd’, aldus het gerenommeerde Parijse fotoagentschap Gamma-Rapho. De vanuit Frankrijk werkende fotograaf en schrijver werd geboren als zoon van de rijkste man van Nederlands-Indië, verloor vrijwel alles na de dood van zijn vader, werd verzetsman in Nederland en daarna oorlogsvrijwilliger in Indië, en zat na de oorlog met zijn camera de wereldgeschiedenis op de hielen. Met zijn fotoreportages over de dekolonisa...

1584, Willem van Oranje is vermoord! De kogels van Balthasar Gerards hebben hun werk gedaan. Wat zou er nu gebeuren met Oranje’s arme volk? De Opstand tegen de Spaanse tirannie lijkt gedoemd, want de hertog van Parma boekt overwinning na overwinning voor zijn koninklijke meester. De Spanjaarden lijken onverslaanbaar, hun middelen onuitputtelijk. Een voor een vallen de steden: Brugge, Gent, Brussel en uiteindelijk in 1585 ook het rijke Antwerpen. Vlaanderen en Brabant, de vroegere hartlanden...

Al vroeg in de jaren dertig zag Sybrand Marinus van Haersma Buma de gevaren van het nationaalsocialisme. Toen Hitlers leger in 1940 Nederland binnenviel, was het voor ‘Inus’ Buma klip en klaar: hij zou de bezetter tegenwerken. Buma was medeoprichter van het Legioen Oud-Frontstrijders en bevriend met verzetsman Pim Boellaard. Hij organiseerde ondergrondse activiteiten en legde een netwerk van onderduikadressen aan. Pionier van het verzet beschrijft het korte leven van een van de weinige Ne...

Het Stedelijk Gymnasium van Arnhem is de op één na oudste school van Nederland. Meerdere malen leek het gymnasium afgeschreven, zoals in 1870,toen de school nog maar elf leerlingen telde, of in 1967 bij de invoering van de Mammoetwet. Hoewel het gymnasium deze bestaanscrises ternauwernood overleefde, bleek het telkens weer in een behoefte te voorzien.

Niek Nelissen, die bijna veertig jaar als leraar geschiedenis op het Arnhemse gymnasium werkte, is in het rijke archief van de school gedoken...

Willem Vos (1940), scheepsbouwmeester van de Batavia in Lelystad, legt met gloednieuwe eigen bouw- en detailtekeningen uit hoe zijn voorgangers in de Gouden Eeuw een spiegelretourschip bouwden. Deze kennis ging vroeger over van vader op zoon en ging in later eeuwen grotendeels verloren. Willem Vos deed de wereld versteld staan door ruim 350 jaar na dato, van 1985 tot 1995, met een groep kansarme jongeren op spectaculaire wijze zijn eigen versie van de Batavia in Lelystad te bouwen en de verlo...