Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) geldt als architect van de grondwet, de Nederlandse staatsinrichting en de parlementaire democratie. Hij wordt nog steeds aangeroepen in actuele politieke kwesties. Hij is de enige Nederlandse politicus met standbeelden in drie verschillende steden.

Wie was Thorbecke? Als halve Duitser en lutheraan uit een berooide Zwolse familie maakte hij in zijn eerste vijftig jaar een wetenschappelijke carrière, als classicus, filosoof, historicus en jurist.

Pas daarna ...

De ondernemende Zeeuwse koopman Jan Bekker Teerlink verbleef vier jaar lang in Kanton, de grootste havenstad van China. Op de terugtocht namen de Engelsen zijn schip vol ingekochte thee, porselein en zijde in beslag.

Roelof van Gelder vond in Londen Teerlinks eveneens in beslag genomen omvangrijke privéarchief terug, op grond waarvan hij diens avontuurlijke leven kon reconstrueren. Vijandelijke schepen bleken keer op keer bijna onoverwinnelijke hindernissen om China te bereiken én om heelh...

Willem V was de eerste en tegelijk ook laatste stadhouder die vanaf zijn geboorte was voorbestemd tot eminent hoofd van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Terwijl zijn voorgangers hun positie en bevoegdheden hadden moeten bevechten, bevestigden de regenten hem in 1766 vrijwillig in de hoogste bestuurlijke en militaire ambten. Hij was daarmee in potentie de machtigste stadhouder uit de Nederlandse geschiedenis. Deze verwachting heeft hij niet kunnen waarmaken. Willem V is door tijdgenoten...

Als boegbeeld van een wereldreligie met ca. 2,5 miljard volgelingen is de Bijbel het meest invloedrijke boek in onze cultuurgeschiedenis. Al eeuwenlang is de Bijbel een uiting van identiteiten en overtuigingen, maar ook een bron van verzet, verdeeldheid en geweld. Van de middeleeuwse kruistochten tot het kolonialisme en van de civil rights movement tot aan de samensmelting van religieuze tradities in Korea: de Bijbel is onlosmakelijk verbonden met de wereldgeschiedenis. Ook vandaag de dag bli...

Rusland, oktober 1917. De bolsjewieken grijpen de macht. Rusland en de wereld zullen nooit meer hetzelfde zijn.

Vijf maanden na de revolutie benoemen de nieuwe machthebbers nu wereldberoemde kunstenaars als Kazimir Malevitsj, Vasili Kandinsky, Vladimir Tatlin en Marc Chagall op hoge ambtelijke posten in het zojuist gevormde ‘Volkscommissariaat van Verlichting’. Deze ‘avant-gardisten’ willen de straten en de pleinen, het onderwijs en uiteindelijk de mens zelf opnieuw vormgeven. De ver...

De zes Caribische eilanden in het Koninkrijk zijn al bijna vier eeuwen lang verbonden met Nederland. Daar zijn Antillianen zich heel goed van bewust, maar in Nederland ligt dat anders. Veel kennis over de eilanden is er niet, en er is ook geen sterk gevoel van saamhorigheid: ze worden misschien niet gezien als buitenland, maar ook zeker niet als binnenland. Ondanks de lange gezamenlijke geschiedenis is de gevoelsafstand altijd groot gebleven. In Ongemak beschrijven Gert Oostindie en Wouter Ve...

In een grotendeels ontkerkelijkte samenleving spelen kerken en andere religieuze organisaties nog altijd een opmerkelijk belangrijke maatschappelijke rol. Tussen overheden en religieuze organisaties vindt regelmatig contact plaats en bestaan (financiële) banden. Hoe is dit te verklaren en te rijmen met een op het oog kritische houding vanuit politiek en maatschappij ten aanzien van relaties tussen ‘kerk’ en ‘staat’?

In Gescheiden partners beschrijven James Kennedy en Mart Rutjes de v...

Het middeleeuwse verleden is herkenbaar en bevreemdend tegelijk. Het werkt als spiegel en verdiept juist daardoor het beeld van onze eigen tijd en eigen wereld. Het kan ons bevrijden van traditionele vanzelfsprekendheden en ons ontvankelijk maken voor wat anders is of voor wie anders leeft, gelooft of denkt.

In deze bundel staat het werk van dertig toonaangevende mediëvisten centraal. Evenveel auteurs uit binnen- en buitenland laten zien dat het werk van deze inspirerende onderzoekers zowel...

Waarom zijn popconcerten in voetbalstations politiek? Hoe kon Radio Kootwijk uitgroeien tot een koloniale klankkast op de Veluwe? Wat was de reden dat het publiek zich dikwijls misdroeg in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag? Dachten de Nederlandse autoriteiten in de roaring twenties daadwerkelijk dat jazz ‘danspsychoses’ onder de jeugd zou veroorzaken? En wat zeggen Kinderen voor Kinderen-liedjes over de Nederlandse samenleving in de jaren tachtig en negentig? Dit zijn slechts enkele v...

Het is een sprookje dat onze markteconomie een onmisbare voorwaarde voor welvaart en rechtsstaat is. Dat weet de internationaal gezaghebbende Nederlandse economisch historicus Bas van Bavel onweerlegbaar aan te tonen. Hij toetst de abstracte beweringen van de economen genadeloos aan de historische werkelijkheid. De vrije markt, die aanvankelijk breed werd omarmd, blijkt na enige tijd de welvaartsgroei juist te remmen: nieuwe economische elites veroveren met hun rijkdom politieke en juridische...