In oude tijden was vuur een bron van vrees en fascinatie. Er

werden talloze mythen en verhalen verteld en geschreven waarin

het vuur was toebedeeld aan God of de goden. Zo bleek vuur

een krachtig instrument. Toen de moderne mens, geholpen

door wetenschap en techniek, het vuur eenmaal had getemd,

leken alle problemen verholpen: de controle over vuur en verbranding

zorgde voor vrijheid en vooruitgang. Waar hadden we

ons nog zorgen om te maken? Die achteloosheid krijgen we nu

als een boemerang i...

De jaren twintig van de vorige eeuw zijn cruciaal in de geschiedenis van het Europese denken. In Het tijdperk van de tovenaars wekt Wolfram Eilenberger deze jaren tot leven: het decennium tussen levenslust en economische crisis, vlak na de Eerste Wereldoorlog en aan de vooravond van het Europese fascisme. Aan de hand van vier denkers beschrijft hij de opmerkelijke explosie van geestelijke creativiteit die deze jaren kenmerkte.

Eilenberger vertelt over de pijlsnelle opkomst van Martin Heidegge...

Hoe we betere mensen kunnen worden: een filosofisch pad voor verandering

Een mens kan niet zonder zijn gewoonten, maar het hardnekkig vasthouden aan verkeerde gewoonten heeft ons gebracht waar we nu zijn: in een klimaatcrisis van ongekende proporties. De enige uitweg uit deze crisis is verandering. Maar hoe begin je daarmee? Hoe maak je de juiste keuzes? Hoe houd je hoop? Hoe leer je trouw te zijn aan jezelf én aan de aarde?

In Dit is niet het einde zoekt Jan Drost naar een goed leven voor ee...

Heeft een miljonair recht op zijn rijkdom? Moeten we zelfs een

moordenaar vergeven? En kan een mens ooit zijn lot veranderen?

Het hangt allemaal af van ons antwoord op een fundamentele

vraag: hebben we een vrije wil?

Filosofen twijfelen al eeuwen over het antwoord hierop, en

sinds decennia roepen biologen en neurologen dat de vrije wil

niet bestaat. Ieder jaar stapelt het bewijs tegen de vrije wil zich

verder op: we zijn een product van onze genen, van onze geschiedenis

en van onze omstandigh...

Een urgent en fris pleidooi voor filosofie als medicijn tegen polarisatie

Lammert Kamphuis groeide op in een wereld van wij en zij, waarheid en leugen, wit en zwart. Tien jaar geleden brak hij met pijn en moeite los uit zijn streng religieuze milieu in de hoop daarbuiten eindelijk ruimte te vinden voor grijstinten. Tot zijn verbazing ziet hij echter dat de samenleving meer en meer gaat lijken op de fundamentalistische kerk waaruit hij zich bevrijd heeft. We worden opgedeeld in verschillende k...

‘Ik besef nu pas hoe verdoofd ik altijd ben,’ verklaarde een van de deelnemers aan een

experiment dat filosoof Hans Schnitzler sinds 2016 met zijn studenten doet: een digitale

detox van een week. Inmiddels is, mede onder invloed van de coronacrisis, de gemiddelde

schermtijd steeds verder gestegen, nemen de zorgen over de verslavende werking van

een app als TikTok toe en woedt er een discussie over een landelijk smartphone-verbod

op scholen.

Zijn we inderdaad allemaal in smartphone-zombies aan h...

Meningen, politieke statements en selfies domineren onze feeds. De druk om mee te doen met deze zelfprofilering kan groot zijn, niet alleen online maar ook thuis en op het werk. Hebben we enkel de keuze tussen luidkeels zenden en je terugtrekken in stilte, of bestaat er ook een alternatief?

In Luisteroefeningen gaat Miriam Rasch op zoek naar de ethiek van het luisteren. Wat gebeurt er als je je oren opent en begint te luisteren? In een constante stroom van beelden en prikkels legt Rasch de fo...

Het traditionele café lijkt op sterven na dood te zijn. Toch weten deze sociale pleisterplaatsen de gemoederen flink te beroeren. Dat de wereld van toog en tapkast onverminderd tot de verbeelding spreekt, komt omdat ze een menselijke maat vertegenwoordigt die in het leven daarbuiten vaak afwezig is.

In Filosofie van de kroeg gaat Hans Schnitzler, die graag en regelmatig in het café te vinden is, op zoek naar wat die maat behelst. De veelal onbekommerde cafésfeer staat namelijk in schril con...

Wat is er in ons gejaagde leven fijner dan even op de rem te staan

en te luisteren naar de rustgevende branding van de oceaan?

Welke lessen kunnen we trekken uit het eeuwige komen en gaan

van de getijden, de kleur van de zee en de grens van land en

water?

Meer dan ooit hebben we de behoefte om terug te vallen op de

kern van ons bestaan: de lucht waarvan we leven, de bomen die

ons beschermen, de enorme zee die ons aanzet tot bescheidenheid

en bezinning. Maar we beseffen nog te weinig hoezeer we

hem nodig hebben, die onmetelijke, alomtegenwoordige blau...

Voor het leven is er geen generale repetitie. Je hebt slechts één

kans. Gelukkig zijn grote denkers je voorgegaan en kun je bij

hen terecht voor wijze raad. Zo helpt Diogenes je om je authentieke

zelf te zijn, Epicurus om niet te veel geld uit te geven tijdens

de uitverkoop en Kant om op tijd te remmen voor een zebrapad.

Maar ook minder gearriveerde denkers helpen je een handje:

André Hazes daagt je uit om vrijer te worden en De Jeugd van

Tegenwoordig steunt je in je verdriet.

In Filosofie...