Het is dit jaar 25 jaar geleden dat de Franse filosoof Michel Foucault overleed. Zijn naam en faam dankte hij in de jaren zestig en zeventig onder de jongere generaties aan zijn kritiek op de menswetenschappen, zoals criminologie, pedagogie, psychologie en psychiatrie. Hij zag in deze vorm van kennis de macht aan het werk en trok de wetenschappelijkheid van deze disciplines openlijk in twijfel. Het was Rudi Visker die in zijn boek Michel Foucault en de menswetenschappen (1990) nauwgezet het t...

In De vraag naar de techniek onderwerpt Martin Heidegger de gangbare opvatting van techniek, die haar voor een louter instrument in de handen van de mens houdt, aan een kritisch onderzoek. Deze ondervraging resulteert in een meer oorspronkelijk begrip, dat een indrukwekkend licht werpt op de aard van de moderne techniek. Heidegger karakteriseert haar als een 'opvorderend ontbergen', dat van al wat ermee in aanraking komt, verlangt dat het terstond ter plekke ter beschikking staat.

In dit verb...

In zijn hoofdwerk Waarheid en methode verzet Hans-Georg Gadamer zich tegen de opvatting dat kennis en waarheid alleen bereikbaar zijn via streng wetenschappelijke methodes. In plaats daarvan verdedigt hij de praktijk van het interpreteren, die zowel in het dagelijks leven als in de wetenschap het onvermijdelijke uitgangspunt vormt van de zoektocht naar kennis en waarheid.

Sleutelbegrip bij Gadamer is Verstehen (verstaan): 'direct deelhebben aan het leven, zonder de theoretische bemiddeling do...

Verbindend humanisme staat voor een fundamentele doordenking hoe mensen met elkaar en met de wereld omgaan, vanuit het oogpunt van verbondenheid en wederzijdse afhankelijkheden. In dit boek onderzoeken de auteurs hoe mensen die verwevenheid creatief kunnen inzetten om te komen tot goed (samen)leven op planetair niveau. Het moderne paradigma van de autonome mens die de wereld naar zijn hand kan zetten, maakt daarbij plaats voor een paradigma van partnerschap in de context van complexe ecosyste...

Hoe realiseren we een meer rechtvaardige samenleving in post-coronatijden? Heeft de maatschappij geen nieuw sociaal contract nodig? Hoe kan Europa het sociaal beleid versterken en welke mechanismen kunnen bijdragen tot een meer rechtvaardige koers op mondiaal vlak?

U-turn 2021 neemt de lezer mee in de voorliggende denkoefening, zet wegwijzers uit en introduceert nieuwe pistes. Daartoe zoeken de auteurs van deze bundel inspiratie bij de grondleggers van het sociaal contract en meer hedendaagse...

Zonder zintuigen kan geen mens, dier of plant overleven. Wat is een zintuig eigenlijk? Welke verschillen zijn er tussen mensen en dieren? Hoe nemen we waar, en wat daarvan is werkelijk en wat illusie? Het Elementaire Deeltje Zintuigen beantwoordt dergelijke vragen en biedt een biomedisch en filosofisch perspectief op de bron van onze waarnemingen en ervaringen.

Elke dag worden we overstelpt met meningen, argumenten, standpunten. Velen onder ons doen zelf mee aan de opiniestrijd: in het café, aan de ontbijttafel of op sociale media. Wij proberen anderen te overtuigen, en anderen ons. Maar wat zijn de valkuilen van ons denken? Welke retorische trucjes gebruiken slimme overtuigers om indruk te maken? Welke argumenten klinken redelijk, maar zijn bij nader inzien kletspraat? Al sinds Aristoteles speuren filosofen naar denkfouten en drogredenen. Alleen z...

Spinoza staat vandaag bekend als de radicale verlichter, de filosoof van vrijheid. Dat is slechts de halve waarheid. Voor de geniale zeventiende-eeuwse Amsterdammer draait namelijk alles rond ‘God, de mens en zijn heil’. Van bij het begin gaat het in zijn werk steeds om hetzelfde: is er een weg naar het ware geluk? Spinoza onderscheidt niet één, maar twee dergelijke wegen: de brede religieuze weg voor de massa en het steile pad van de filosofie voor de enkeling. Telkens staat God centra...

Wijsbegeerte is een verwarrende bezigheid. Filosofen zijn immers erg bedreven in het ondermijnen van onze dierbare zekerheden en vanzelfsprekendheden. Ze zijn steeds bereid een tegenstem te vertolken en zijn dol op tegenkanting, tegenvoorbeelden en tegenwerpingen. Maar verwarring is niet hun einddoel. De onzekerheid waarin filosofen ons achterlaten, moet ons aansporen op zoek te gaan naar betere argumenten, betere concepten en betere theorieën, zowel in het dagelijkse leven als in de wetensc...

Het is een misverstand dat filosofie eens en voor al diepe problemen oplost en grote levensvragen beantwoordt. Dat doet zij niet; dat kan zij niet. Het is evenzeer een misverstand dat de filosofie van vandaag moet verzinken in relativisme, of dat zij nog slechts een rol heeft in de benauwende obsessie met het levensgeluk. Ware filosofie is streven en wagen, balanceren op de grens van het onverklaarbare, weten van niet weten. Ware filosofie begint in verwondering en eindigt in verwondering.In ...