De vrolijke wetenschap (1882) is Nietzsches meest zonovergoten boek. Hij ontdekt de genezende invloed op het denken van het Zuiden, het mediterrane klimaat. Hij spiegelt zich aan de gaya scienza van de Provençaalse troubadour, die zanger, ridder en vrije geest ineen is. Nietzsche speelt in dit boek een gevaarlijk spel met alles wat 'heilig, goed, onaanraakbaar, goddelijk heette'. De dood van God, die in dit boek wordt aangekondigd, maakt de mens zelf voortaan tot de verantwoordelijke voor he...

In Genealogie van de moraal, door velen beschouwd als zijn beste werk, betoogt Nietzsche dat goed en kwaad waarden zijn die van periode tot periode en van land tot land verschillen. In de oudheid verwees ‘goed’ naar het gedrag van veroveraars, en ‘slecht’ naar dat van hun ondergeschikten en slaafgemaakten. Later werden deze waarden door het joods-christelijke moraal op hun kop gezet. ‘Goed’ verwees naar alles wat zwak, ziek en misselijk was; ‘kwaad’ naar de edelen voor wie zij...

Prelude to a Philosophy of the Future (German: Jenseits von Gut und Böse: Vorspiel einer Philosophie der Zukunft) is a book by philosopher Friedrich Nietzsche that expands the ideas of his previous work, Thus Spoke Zarathustra, with a more critical and polemical approach. It was first published in 1886.

In Beyond Good and Evil, Nietzsche accuses past philosophers of lacking critical sense and blindly accepting dogmatic premises in their consideration of morality. Specifically, he accuses the...

Toen Nietzsche in 1900 overleed, liet hij een groot aantal schriften na met aantekeningen, ontwerpen, schema’s en aanzetten tot een gedachte, al dan niet uitgewerkt. Deze massa notities bleef onuitgezocht sluimeren in het Nietzschearchief, totdat in de jaren zestig van de twintigste eeuw twee Italiaanse filosofen, Giorgio Colli en Mazzino Montinari, de papieren ordenden en gereedmaakten voor publicatie. Pas bij het verschijnen van de eerste delen in 1967 werd het belang van deze nalaten...

In De genealogie van de moraal keert Nietzsche terug naar een genre dat hij na De geboorte van de tragedie en Oneigentijdse beschouwingen had afgezworen: het traktaat. In een hecht doortimmerd betoog dat hij tussen 10 en 30 juli 1887 in één adem schreef, trekt Nietzsche de consequenties uit een leven lang denken over de waarde en de functie van de moraal. Het leidt hem tot beargumenteerde maar boude uitspraken over de oorsprong van het (slechte) geweten, de werking van de geschiedenis, en d...

Waarheid en Leugen

Friedrich Nietzsche

Waarheid en leugen bevat een selectie teksten uit het vroege werk van Nietzsche. Waar wij doorgaans denken grip te hebben op wat wij zeggen, laat deze beroemde filosoof zien hoe onze uitspraken afhankelijk zijn van onberekenbare metaforen en andere stijlfiguren.

Deze twee vroege teksten vormen de kiem waaruit Nietzsches hele oeuvre zich ontwikkelde.

In De filosofie in het tragische tijdperk van de Grieken stelt Nietzsche Heraclitus’ leer van het worden (‘We stappen niet tweemaal in dezelfde rivier’) tegenover Parmenides’ leer van het zijn. Hij legt hij uit dat wording mogelijk is dankzij de strijd tussen onverzoenlijke tegenstellingen als man-vrouw, hitte-kou, zomer-winter, wit-zwart. Deze ‘eenheid van tegendelen’ is kenmerkend voor Hera...

Cultuur, geschiedenis, filosofie en muziek, die vier grote thema s grijpt Nietzsche in Oneigentijdse beschouwingen (1873-1876) successievelijk aan om zichzelf een podium als cultuurfilosoof te verschaffen.

In het eerste polemische stuk wordt het in Nietzsches ogen schrijnende gebrek aan cultuur in Duitsland in de persoon van de destijds bekende, knusse zondagstheoloog David Friedrich Strauss aan de kaak gesteld.

`Over nut en nadeel van de geschiedenis voor het leven is een inmiddels klassi...

Nietzsches traktaat is een enthousiast betoog over het nut of het nadeel van te veel of te weinig geschiedenis, van te veel of te weinig historisch besef. Voor onze omgang met de geschiedenis maakt en beschrijft hij de drie, sedertdien gekende onderscheidingen: de kritische omgang met ons verleden ('alles moet anders'), de verering van het verleden (van helden en monumentenzorg), en de antiquarische vergaarzucht ('alles wat oud is, is het waard om te bewaren'). Het traktaat van Nietzsche (184...

De geboorte van de tragedie is het eerste boek dat Nietzsche publiceerde. Het verscheen in 1872. Nietzsche was in die tijd hoogleraar klassieke talen te Bazel, maar hij schreef dit boek niet als classicus: hij manifesteert zich meteen als de grote filosoof die zich niet beperkt tot specialistische beschouwingen, maar op zoek gaat naar de grote verbanden. Dat is ook de reden dat het boek bij verschijnen op hevige kritiek stuitte. Men vond het te speculatief.

De geboorte van de tragedie mag dan...