De ‘pionier van de wereld der gevoelens’ is hij genoemd, Jean-Jacques Rousseau (1712-1778), en ‘de prediker van de terugkeer naar de natuur’. Aan het einde van zijn leven neemt hij, schrijver en filosoof, zichzelf en de wereld een laatste maal de maat in zijn Rêveries du promeneur solitaire. Als een klassiek filosoof kiest hij als decor voor zijn overpeinzingen de vrije wandeling in lyrische landschappen om in voortdurende dialoog met zichzelf de rekening op te maken van zijn leven. ...

Emile is nog altijd een tot de verbeelding sprekende combinatie van fictie, filosofie en opvoedkunde. Om zijnnatuurlijke neiging tot goedheid te doen ontplooien wordt de jongen Emile vanaf zijn geboorte door een gouverneur afgeschermd van de misvormende invloeden van het maatschappelijke leven. Dit boek verscheen in 1980 voor het eerst in Nederlandse vertaling bij Uitgeverij Boom en heeft inmiddels de status van een klassiek werk.

Volgens Rousseau staan twee aspecten centraal bij een goede staatsinrichting: de staat moet ervoor zorgen dat we elkaar niet naar het leven staan en dat alle inwoners hun onafhankelijkheid en vrijheid behouden. Het maatschappelijk verdrag is Rousseaus klassieke en uiterst invloedrijke tekst over deze grondslagen van politiek en recht. Zijn stelling dat alleen het volk het recht heeft zichzelf te besturen, vormde de inspiratiebron voor revolutionaire bewegingen vanaf de achttiende eeuw.

Jean-J...