De kabinetsformatie van 2010 leidde tot verontruste opmerkingen: om politieke redenen zouden de spelregels bewust zijn overtreden. Op zijn minst zou sprake zijn geweest van 'spelverruwing'. Voor het formeren van een nieuw kabinet bestaan echter nauwelijks regels. In de Grondwet is slechts bepaald dat de Koning de ministers en staatssecretarissen benoemt. Politici beschikken daardoor in formatietijd over veel bewegingsruimte. Toch kent het formatieproces een groot aantal (ongeschreven) convent...

Meer dan honderd partijen werkten mee aan een ontwerpakkoord om de Nederlandse CO2‑uitstoot in 2030 met ten minste 49 procent terug te dringen. Voorzitter van het Klimaatberaad Ed Nijpels presenteerde het ontwerpakkoord aan het kabinet. De plannen werden doorgerekend en van kanttekeningen voorzien. Daarna was het aan de politiek om keuzes te maken over het tempo waarin klimaatverandering moet worden aangepakt, over de financiering van de voorgestelde maatregelen en over de verdeling van de ...

Rond 1965 waren de kosten voor het koninklijk huis zodanig gestegen, dat de uitkering die koningin Juliana van het Rijk ontving niet meer volstond. Zij teerde zelfs in op haar eigen vermogen. De regering wilde aan deze onwenselijke situatie een einde maken en diende een wetsontwerp in dat de toelage voor de koningin fors verhoogde. Dat viel verkeerd. Niet alleen verslechterde de economie in die tijd waardoor de Nederlandse burgers de broekriem moesten aanhalen, ook verschenen er berichten in ...

Jonkheer A.J.M. (Buurt) van Nispen tot Pannerden nam na de oorlog een invloedrijke positie in op het ministerie van Algemene Zaken, het kleine departement dat ten dienste staat van de minister-president. Toen hij tien dagen na de val van het eerste kabinet-Biesheuvel op nauwelijks 58-jarige leeftijd overleed, had hij in 26 jaren als ambtenaar negen premiers gediend.

Al deze jaren maakte hij dagboeknotities, die een scherp inzicht geven in de zaken die op het departement passeerden en de mense...

HET VERTROUWEN ZOEK

De kabinetsformatie 2021/22 geëvalueerd

Bijna driehonderd dagen na de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021 verscheen het kabinet Rutte IV op de trappen van Huis ten Bosch. Er was een uitzonderlijk lange formatie nodig geweest om te komen tot een kabinet dat dezelfde coalitiesamenstelling had als het voorafgaande (VVD, D66, CDA en ChristenUnie). In opdracht van het presidium van de Tweede Kamer evalueerde een commissie van vier – twee historici, een staatsrechtsgel...

In november 2013 starten de festiviteiten rond de herdenking van tweehonderd jaar Koninkrijk der Nederlanden. Dit jaarboek wil met originele parlementair-historische invalshoeken bij deze herdenking aanknopen.

Matthijs Lok analyseert de betekenis van '1813' voor de politieke geschiedenis van Nederland: was het werkelijk het beginpunt van de ontwikkeling naar de huidige parlementaire democratie? Jouke Turpijn blikt terug op de eerdere herdenkingen in 1863, 1913 en 1963. Diederick Slijkerman sch...

Kabinetsformaties zijn voor het grote publiek doorgaans ondoorgrondelijke processen, met soms onvermoede uitkomsten. Waarom bijvoorbeeld kwam er in 1977 geen tweede kabinet-Den Uyl, terwijl de Partij van de Arbeid bij de verkiezingen een klinkende overwinning had behaald? En waarom trok de PvdA sowieso regelmatig aan het kortste eind in formaties? Hoe kwam het dat het CDA in 2010 na een enorme verkiezingsnederlaag en een aanvankelijk beleden 'bescheidenheid' toch koos voor deelname aan het ka...