In juli 2024 trad Dick Schoof aan als minister-president. Hij volgde Mark Rutte op, die het ambt bijna veertien jaar had bekleed – en vormgegeven. Onmiskenbaar heeft het premierschap in die jaren veranderingen ondergaan, niet het minst onder invloed van internationale ontwikkelingen. Als vertegenwoordiger van Nederland in de Europese Raad opereert de minister-president op gelijkwaardig niveau met staatshoofden en regeringsleiders van onder andere Duitsland en Frankrijk; en ook in eigen ...

Vaak wordt beweerd dat door het steeds hypegevoeliger worden van politiek en media de kennis over onze eigen parlementaire geschiedenis verdwijnt. Oud-SGP-leider Bas van der Vlies waarschuwde dat dit zelfs onder Kamerleden en parlementair journalisten het geval is. Dit boek is bestemd voor iedereen, insiders en belangstellende outsiders, die kennis wil nemen van de grote lijnen van onze parlementaire historie.

Parlementaire geschiedenis van Nederland is een noodzakelijk overzichtswerk over het...

De kabinetsformatie van 2010 leidde tot verontruste opmerkingen: om politieke redenen zouden de spelregels bewust zijn overtreden. Op zijn minst zou sprake zijn geweest van 'spelverruwing'. Voor het formeren van een nieuw kabinet bestaan echter nauwelijks regels. In de Grondwet is slechts bepaald dat de Koning de ministers en staatssecretarissen benoemt. Politici beschikken daardoor in formatietijd over veel bewegingsruimte. Toch kent het formatieproces een groot aantal (ongeschreven) convent...

Rond 1965 waren de kosten voor het koninklijk huis zodanig gestegen, dat de uitkering die koningin Juliana van het Rijk ontving niet meer volstond. Zij teerde zelfs in op haar eigen vermogen. De regering wilde aan deze onwenselijke situatie een einde maken en diende een wetsontwerp in dat de toelage voor de koningin fors verhoogde. Dat viel verkeerd. Niet alleen verslechterde de economie in die tijd waardoor de Nederlandse burgers de broekriem moesten aanhalen, ook verschenen er berichten in ...

Jonkheer A.J.M. (Buurt) van Nispen tot Pannerden nam na de oorlog een invloedrijke positie in op het ministerie van Algemene Zaken, het kleine departement dat ten dienste staat van de minister-president. Toen hij tien dagen na de val van het eerste kabinet-Biesheuvel op nauwelijks 58-jarige leeftijd overleed, had hij in 26 jaren als ambtenaar negen premiers gediend.

Al deze jaren maakte hij dagboeknotities, die een scherp inzicht geven in de zaken die op het departement passeerden en de mense...

HET VERTROUWEN ZOEK

De kabinetsformatie 2021/22 geëvalueerd

Bijna driehonderd dagen na de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021 verscheen het kabinet Rutte IV op de trappen van Huis ten Bosch. Er was een uitzonderlijk lange formatie nodig geweest om te komen tot een kabinet dat dezelfde coalitiesamenstelling had als het voorafgaande (VVD, D66, CDA en ChristenUnie). In opdracht van het presidium van de Tweede Kamer evalueerde een commissie van vier – twee historici, een staatsrechtsgel...

Kabinetsformaties zijn voor het grote publiek doorgaans ondoorgrondelijke processen, met soms onvermoede uitkomsten. Waarom bijvoorbeeld kwam er in 1977 geen tweede kabinet-Den Uyl, terwijl de Partij van de Arbeid bij de verkiezingen een klinkende overwinning had behaald? En waarom trok de PvdA sowieso regelmatig aan het kortste eind in formaties? Hoe kwam het dat het CDA in 2010 na een enorme verkiezingsnederlaag en een aanvankelijk beleden 'bescheidenheid' toch koos voor deelname aan het ka...