'De Dominicaan bij uitstek. Hoog, helder, waardig en schrander.' Zo omschreef bekeerling en literator Herman de Man de dominicaan Marcolinus Gijlswijk, die hem in 1927 doopte. Een rake typering van de sociale status, beoogde uitstraling, rationele inslag en intellectuele ambitie van de Nederlandse dominicanen. In haar in alle opzichten indrukwekkende boek beschrijft Marit Monteiro hoe de tamelijk ongeorganiseerde groep priesterreligieuzen uit de negentiende eeuw zich ontwikkelde tot een gezic...

Het belangrijkste gerechtshof in de Nederlandse gewesten vóór 1811 was het Hof van Holland, Zeeland en West-Friesland. Burgers konden er procederen of tegen een vonnis van een lagere instantie in beroep gaan. Het Hof of de Raad van Holland was de opvolger van de oude grafelijke raad die al onder de Beierse hertogen functioneerde. Tot ver in de zestiende eeuw behield het Hof van Holland politieke bevoegdheden, maar in de praktijk kwam de nadruk steeds meer te liggen bij de justitiële taak. ...

Vlak voor de Reformatie bestonden er in Friesland meer dan honderd vrijlenen of prebenden. Hoewel oorspronkelijk bedoeld voor het levensonderhoud van een priester, hebben ze zich voor het merendeel ontwikkeld tot studiefonds voor de familie van de stichter. Momenteel zijn er nog maar zo’n twintig van dergelijke Friese studiefondsen actief, waaronder enkele moderne stichtingen. Het Kruis- of Doumaleen, gevestigd te Aldeboarn, is een van de oudste Friese studielenen. Het zou zijn gesticht door...

In het proces van eenwording in het jonge Koninkrijk der Nederlanden na 1813 vervulde de geschiedenis een belangrijke verbindende functie, evenals in de verzuilende samenleving rond 1900. Heldhaftige feiten uit de vaderlandse geschiedenis werden gecanoniseerd en als voorbeelden van nationale eigenschappen gepresenteerd. De officiële historiografie bereikte alleen het ontwikkelde deel van de natie. Aan het volk werd de geschiedenis verteld in populair geschreven overzichten en verhalen, histo...

Kasteel Keukenhof bezit een voor Nederland unieke collectie porselein uit de zestiende tot de achttiende eeuw. Het porselein is op gesteld rond een schouw, die ontworpen is door Daniel Marot. De wanden van dit in de Hollandse renaissancestijl ingerichte porseleinkabinet zijn bekleed met achttiende-eeuws goudleerbehang. Twee kunsthistorici besteden uitvoerig aandacht aan dit fraaie kabinet.Het tweede JAARBOEK KASTEEL KEUKENHOF bevat tevens bijdragen over enkele boekwerken uit de kasteelbibliot...

In deze vijfde en laatste bundel EGMONDSE STUDIËN, gewijd aan de geschiedenis van het middeleeuwse klooster Egmond, gaan Peter Gumbert, Jan Burgers en Erik Cordfunke in op thema's die ook in de vorige delen aan bod kwamen: schrijvers, boeken, oorkonden, liturgie, heiligenlevens en kerkstichtingen. Daarnaast wordt aandacht besteed aan enkele in de bibliotheek bewaard gebleven gregoriaanse notaties (Ike de Loos), de Egmondse achtergrond van een van de voormannen van de Moderne Devotie (Hildo v...

Al meer dan een halve eeuw vormen Amerikaanse topuniversiteiten een model waarnaar vanuit Nederland met zekere afgunst wordt gekeken. In de jaren zestig van de twintigste eeuw wilden de scheikundigen van de Groningse universiteit hun opleiding en onderzoek op de (wereld)kaart zetten. De nieuwe hoogleraren richtten daarom de blik op Amerika, waar zij ervaring hadden opgedaan. Ton Helvoort reconstrueert welke Amerikaanse idealen zij trachtten door te voeren. Daarbij analyseert hij nauwgezet waa...

Minerva in de polder onderzoekt de ontwikkeling van de vroegmoderne waterstaatstechniek in het Hoogheemraadschap van Rijnland in de periode 1500-1865. Om de ontwikkeling van molens, sluizen en dijken en de rol van molenaars, polderjongens, technici en stedelijke investeerders ten volle te begrijpen en te verklaren, wordt deze ruim 350 jaar poldergeschiedenis in een zeer breed perspectief geplaatst. Siger Zeischka analyseert tal van niet eerder onderzochte elementen die bijdragen tot een genua...

Na een onderzoek van bijna tien jaar verschijnt er thans een opvolger van het boek van de eerste familiechroniqueur J.A. Heuff Azn., dat dateert van het eind van de negentiende eeuw. 'Van linie en stamme Hueff' bevat onder meer een uitgebreide inleiding, met daarin een korte geschiedenis van Avezaath en Zoelen, een uiteenzetting over de geschiedenis van en een toelichting op de genealogie van het geslacht Heuff en natuurlijk de genealogie zelf, die het hoofdbestanddeel van het boek vormt. Van...