Volksvreemd vermaak vertelt het onbekend gebleven, soms hilarische en soms schrijnende verhaal over koloniale medelanders voor en tijdens de Duitse bezetting. Surinamers, Indonesiërs, Antillianen en anderen van kleur konden na 1940 niet terug naar hun land van herkomst. Velen verdienden al sinds de jaren dertig hun boterham – of extra zakgeld – in de wereld van vermaak en vertier. Na de Duitse inval nam de vraag naar podiumkunst met een uitheems tintje alleen maar toe: mensen snakten naa...

Essay Maand van de Geschiedenis 2023

Slechts zelden komen wetenschappelijke ontdekkingen tot stand door een eenmalige geniale ingeving. Veel vaker gaat het om hard werk, gelukte en mislukte experimenten, dwaalsporen en toeval. In Kruiden, kokkels en kippen geeft Louise O. Fresco twee schitterende voorbeelden. Georg Rumphius was een Duitse amateurbioloog in dienst van de VOC die ondanks een aardbeving, blindheid, een grote brand én het zinken van het schip met de exemplaren van zijn Kruidboek...

Waarom zijn popconcerten in voetbalstations politiek? Hoe kon Radio Kootwijk uitgroeien tot een koloniale klankkast op de Veluwe? Wat was de reden dat het publiek zich dikwijls misdroeg in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag? Dachten de Nederlandse autoriteiten in de roaring twenties daadwerkelijk dat jazz ‘danspsychoses’ onder de jeugd zou veroorzaken? En wat zeggen Kinderen voor Kinderen-liedjes over de Nederlandse samenleving in de jaren tachtig en negentig? Dit zijn slechts enkele v...

Van alle nazimisdadigers in Nederland spande hij de kroon. Willi Lages was tijdens de bezetting verantwoordelijk voor de deportatie van 75.000 Joden en de executie van zo’n 450 verzetsmensen. Hij zetelde als hoofd van de Sicherheitspolizei und Sicherheitsdienst in Amsterdam, maar zijn zeggenschap over Joodse Nederlanders strekte zich over heel het land uit. Lages had het ‘handwerk’ in zijn geboortestad Braunschweig geleerd, waar hij bij de straatsurveillance kwam en het in de jaren dert...

Waarom mensen altijd weer op zoek gaan naar zin en betekenis.

Iedereen vraagt zich wel eens af: waarom ben ik hier? Waar doe ik het voor? Wat is de bedoeling van dit alles? Veel mensen weten echter niet waar ze het antwoord moeten zoeken nu ze steeds minder houvast vinden in een geloof. Ga je alsnog op zoek naar religie? Of zoek je naar andere manieren om betekenis te geven aan je leven? De meesten komen uit bij dezelfde vormen van zingeving, zoals een gezin, interessant werk, een rijk sociaal...

In De ongelukkigste uit 1843 schrijft de Deense filosoof Søren Kierkegaard dat het leven van de mens doordrongen is van de tijd. En met de tijd komt het lijden. Juist doordat we het verstrijken van de tijd belichamen, zijn we bijna nooit echt in het nu aanwezig. Sommigen leren daarmee leven door een thuis in het verleden te vinden, anderen in de toekomst. Dubbel ongelukkig is degene die zich de toekomst herinnert of het verleden verwacht. De hedendaagse mens, die niet eens beseft dat hij ner...

Anne Frank hield van 12 juni 1942 tot 1 augustus 1944 een dagboek bij. Zij schreef haar brieven alleen voor zichzelf, tot ze in de lente van 1944 op radio Oranje de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen in ballingschap, Bolkestein, hoorde spreken. Hij zei dat na de oorlog alle getuigenissen van het lijden van het Nederlandse volk onder de Duitse bezetting verzameld en openbaar moesten worden gemaakt. Als voorbeeld noemde hij onder andere dagboeken. Onder de indruk van deze redevoer...

Inspiratie krijgt iedereen die daarvoor kiest

Ook jij

Inspiratie drijft ons voort, het is de basis van elke prestatie. Maar dat het ons zomaar komt aanwaaien is een mythe. Je dwingt het af, het is de beloning voor eerder geleverde arbeid. Het samenspel tussen transpiratie en inspiratie brengt je waar je heen wilt.

Ap Dijksterhuis legt in deze lofzang op misschien wel de mooiste verworvenheid van het brein uit wat inspiratie is, waarom we het hebben, hoe het werkt en hoe we het krijgen. Met re...

‘Verdriet over je dode man duurt tot de deur.’ Nooit eerder gehoord? Dat klopt, alleen de variant over de dode vrouw werd populair.

Wie zich in weduwen verdiept, stuit op frappante verschillen met weduwnaars. Verlies van een levenspartner is van oudsher voor mannen vertaald in nieuwe vrijheid en voor vrouwen in rampzalig statusverlies. Hiërarchische beeldvorming is het gevolg van macht.

Weduwen kregen speciale rouwrituelen en afzondering opgelegd, en hun rouwkleren dienden als gevarendrieh...

Het duizelingwekkende leven van een man die steeds meer wilde en daar uiteindelijk de prijs voor betaalde.

Johannes Esser (1877-1946) hoort thuis in het rijtje Albert Einstein, Hugo de Vries en Wilhelm Röntgen. Hij was Nederlands schaakkampioen, Mondriaan-ontdekker, pionier in de plastische chirurgie en selfmade miljonair. En toch is hij bij het grote publiek nauwelijks bekend.

Schrijver David de Poel maakt al bijna twintig jaar deel uit van de Esser-familie. Op familiebijeenkomsten raakte me...