In zijn lezingen in het raam van de ANV-leerstoel ‘De Nederlanden in de wereld’ plaatst Wiep van Bunge de bijdrage van de filosofie aan de bloei van de zeventiende-eeuwse Nederlandse Republiek voor het voetlicht. De spilfiguur van zijn verhaal is Benedictus Spinoza. Van Bunge toont met verve aan hoe deze filosoof van wereldformaat in twee richtingen innig verbonden is met zijn land. Spinoza is geen eenzame, onbegrepen filosoof die zijn tijd vooruit was. Integendeel. Zijn denken is ingebed i...

Leopold Flam (1912-1995) is een filosoof die het voor elkaar kreeg om een oeuvre bij elkaar te schrijven. Vaak misbegrepen als typische mei ’68 existentialist, de zogenaamde ‘Vlaamse Sartre’, is Flam veeleer een filosoof van alle tijden, omdat hij als geen ander kon denken terwijl hij sprak of schreef. In zijn woorden, gesproken of te boek gesteld, evoceert hij de filosofie in al haar rijke verleden, haar hedendaagse relevantie en haar wijsheid voor de toekomst. Leopold Flam verdient da...

Baruch (of Benedictus) de Spinoza legt in de zeventiende eeuw de basis voor een radicaal nieuwe kijk op mens en samenleving. Hij tracht de mens te begrijpen zoals hij is, niet zoals hij zou moeten zijn; de mens niet (veroordelen, maar onderzoeken, als een deel van de natuur. Met zijn naturalisme anticipeert Spinoza op het darwinisme: hij schetst de mens als een wezen dat vooral zijn voortbestaan (‘conatus’) nastreeft.

Toch kan het menselijke handelen niet herleid worden tot het rationeel ...

De grens tussen feit en fictie is wazig. Democratische instellingen staan onder druk. En door het vele werk is er amper tijd om daarover na te denken, laat staan om er iets aan te doen. Het lijken hedendaagse zorgen, maar meer dan 50 jaar geleden schreef Hannah Arendt al uitvoerig over het gevaar van deze processen. Vandaag winnen de ideeën van Arendt alleen maar aan belang. Daarom leggen we dat gedachtegoed opnieuw op tafel.

In deze tweede lezingenreeks focussen we op een thema dat zowel ...

De vraag naar waarheid is zo oud als de mens zelf. Nadenken over waar en vals is een bij uitstek menselijke activiteit. Maar net om die reden kan waarheid geen evident of statisch gegeven zijn. Ze komt tot stand in en met het vragen van de mens en vormt daarom het voorwerp van eindeloze reflectie en debat. Verschillende VUB-onderzoekers hebben zich elk op hun manier over het thema ‘waarheid’ gebogen. De vele bijdragen die in dit boek aan bod komen resulteren dan ook in een mozaïek aan st...