De taal van de ziel

Soms kan een enkel woord, afkomstig uit diepere lagen van ons bestaan, een ommekeer bewerken. De uitspraak van Churchill voor het Engelse parlement aan het begin van de Tweede Wereldoorlog "I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat" is een dergelijk woord. Alleen woorden die opkomen uit het diepste van de ziel hebben de macht om een nood af te wenden. Het is deze macht van de taal die Rosenstock-Huessy beschrijft en blootlegt in De Taal van de Ziel.

Dit werk stuurde Rosenstock-Huessy oorspronkelijk als brief vanuit het westfront naar Rosenzweig aan het oostfront, midden in de Eerste Wereldoorlog (1916). Het is het oudste document van de filosofie van de dialoog en van het zogenaamde 'taaldenken' in de lijn van Rosenzweig, Buber, Marcel, Levinas en vele anderen. Rosenstock-Huessy zelf noemt het de grammaticale methode. De vervoegingen en verbuigingen van de taal zijn ook de vervoegingen en verbuigingen van een levende ziel. Levende taal die vijanden in gesprekspartners verandert, kan een basis scheppen voor de volgende vrede. De grammaticale methode maakt deze veranderende werking van de taal toegankelijk. Daarmee is zij geboren uit, maar ook het antwoord op de grote crises van de 20e eeuw. Bijna honderd jaar na dato kan de 21e eeuw dit antwoord opnieuw of nog steeds in dankbaarheid aanvaarden.

Rosenstock-Huessy (1888-1973) was filosoof, jurist en socioloog. Hij werd in Duitsland geboren in een joods gezin. In zijn geestelijk ontwaken zag hij zich van meet af verbonden met het christendom. Universeel denken was steeds zijn uitgangspunt.

Hij is de auteur van onder meer De grote revoluties, het fascinerende, erudiete en uitermate leesbare boek dat de grote verbanden in de ontwikkeling van onze westerse beschaving zichtbaar maakt.