Stille ontheemding

Ontheemding is het verliezen of verlaten van wat eens vanzelfsprekend was in het leven, maar waarmee we ons toch verbonden blijven voelen. In de psychologische ontwikkeling speelt ontheemding een centrale rol. Elke nieuwe stap in de ontwikkeling is een verkenning van het onvermijdelijke vreemde in onszelf en herbergt een aspect van ontheemding: losmaking en separatie. Dit boek licht verschillende vormen van ontheemding toe.

Zo is er ontheemding in de meest tragische en dramatische vorm, zoals de vluchtelingenstroom ten gevolge van armoede en geweld. Maar de ervaring van ontheemding speelt zich ook op minder traumatische schaal af. Zo bestaat er een ‘stille ontheemding’, een beroofd-zijn van vanzelfsprekende wortels. Ook het toenemende besef van de eigen sterfelijkheid van de ouder wordende mens is een vorm van stille ontheemding. Ontheemding wordt ook wel gezien als een kenmerk van de huidige hypermoderne tijd. Zo draagt de globalisering, waardoor steeds meer mensen in andere landen dan hun geboorteland wonen, bij aan stille ontheemding, aangezien relaties door de toenemende digitalisering en globalisering verder weg en minder persoonlijk geworden zijn.

Willem Heuves is psychotherapeut en psychoanalyticus voor volwassenen en kinderen. Hij is supervisor en opleider bij de NVPP en de NPaV en is werkzaam in eigen praktijk in Amersfoort.

Nina Silvester is psychiater, is in opleiding tot psychoanalytisch psychotherapeut en in opleiding tot groepspsychotherapeut, en is werkzaam bij Mentrum, onderdeel van Arkin, te Amsterdam.

Met bijdragen van Salman Akhtar, Ingrid Groenendijk, Bas Heijne, Willem Heuves, Marie Rose Moro, Nina Silvester, Jos van Mosel en Nienke Vos