Complexiteit en de waarde van praktijkkennis

Hoe complexer een vraagstuk is, hoe nadrukkelijker we een beroep moeten doen op praktijkmensen. Hoe groter de onzekerheden zijn, hoe belangrijker het is waarde toe te kennen aan de kennis van de mannen en vrouwen die met de voeten in de klei staan: die zorg verlenen, voor de klas staan en het land bewerken. Dat is de centrale boodschap van dit boek. Toch doen we dit niet. Integendeel, nog steeds proberen we op krachtige wijze complexiteit te beteugelen met normen, regels, protocollen en procedures. Dat resulteert in allemaal ingewikkeldheid. Mensen raken erin verdwaald. Zorgverleners zijn meer dan 30% van hun werktijd kwijt met administratie, leraren komen nauwelijks aan echt onderwijs toe en boeren kunnen niet innoveren omdat er altijd wel een norm is waaraan ze niet voldoen. Vakmanschap wordt ingeblikt.

Govert D. Geldof (Leeuwarden, 1958) maakt in dit boek strikt onderscheid tussen complexiteit en ingewikkeldheid. Zijn credo is: 'Het is complex, maar we maken het ingewikkeld.' In een persoonlijke zoektocht van enkele decennia diept hij beide begrippen uit, beginnend in de collegebanken van Civiele Techniek te Delft (september 1980) en eindigend bij de gemeenteraadsverkiezingen in Noordwest-Friesland (november 2017). Duidelijk is dat we niet zozeer het aantal regels moeten verminderen, maar dat we ons vermogen moeten vergroten complexiteit te zien en te hanteren. Daarvoor reikt hij concrete bouwstenen aan. Een geruststellende conclusie aan het eind is: goed omgaan met complexiteit hoeft niet ingewikkeld te zijn.