Momentum

De sleutel tot organisatorisch succes is het losmaken en richten van de menskracht in de hele organisatie, van de laagste tot de hoogste loonschaal. En net als in een goede militaire operatie vraagt dat om kracht, manoeuvre, snelheid, samenspel en focus.

Clausewitz’ fog of war hangt niet alleen meer boven het gevechtsveld, maar bedekt in toenemende mate het speelveld van menig organisatie in steeds dikkere en ondoorzichtigere wolken. De toekomst is onvoorspelbaar, maar toch zijn onze organisaties nog ingericht alsof ze zich bevinden in een gecontroleerde omgeving.

Gedreven door onze menselijke neiging naar controle en onze blinde vlek voor vereenvoudigen, wordt regel op regel gestapeld, procedure op procedure en controle op controle. Hoe meer controle leidinggevenden uitoefenen, hoe minder ruimte hun teamleden ervaren en hoe minder initiatief, daadkracht en creativiteit ze vertonen. Er ontstaat een vorm van organisatorische passiviteit en volgzaamheid waarmee de adaptiviteit en overlevingskans van de organisatie wordt aangetast. Pas als het fout gaat wordt er geacteerd, maar dan is het te laat. Als een kind dat wanhopig probeert om een hoopje los zand bij elkaar te houden door harder te knijpen, trapt menig bestuurder in de menselijke valkuil om nóg meer controle uit te oefenen, om ‘grip’ te krijgen op de situatie, waarmee ze ook het laatste restje adaptiviteit en menselijkheid uit de organisatie persen.

Edwin Zasada is opgeleid als officier bij de landmacht. Momenteel is hij HR manager in de retailsector. Eerder verschenen van zijn hand het standaardwerk Over wilskracht: Een zoektocht naar zelfdiscipline en Over goede voornemens: Hoe je doelen stelt en haalt.