Mensen in hokjes

Enkele tienduizenden mensen zitten in Nederland in de gevangenis of hebben daarin enige tijd doorgebracht. Wie zijn deze mensen? Hoe denken zij zelf over hun leven en de delicten waardoor zij in de gevangenis terechtkwamen? In Mensen in hokjes beschrijft George Scholte de verschillende groepen mensen die hij tijdens zijn vele jaren als geestelijk verzorger in penitentiaire inrichtingen voor mannen heeft ontmoet. Aan de hand van hun persoonlijke verhalen gaat hij in op de delicten die zij hebben gepleegd, hun sociale en maatschappelijke achtergrond en de problematiek waarmee zij worstelen. Het zijn mannen met psychische problemen, trauma’s en verstandelijke beperkingen; mannen die worstelen met verslavingen, met verlies en rouw. Maar hij laat ook zien hoe deze mannen hun rol als zoon, partner en vader invullen. Zo biedt hij een indringend beschreven persoonlijk perspectief op de binnenkant van de gevangenis en op de mensen die er verblijven.

De auteur plaatst deze verhalen tegen de achtergrond van een kort historisch overzicht van het gevangeniswezen en de plaats van de geestelijk verzorger binnen deze context. Hij omschrijft de gevangenis als een collectieve schaduw van de samenleving, dat wil zeggen een deel van ons gemeenschappelijk mens-zijn dat we liever uit ons bewustzijn willen bannen. Ook gaat hij in op de spanning tussen verschillende mensbeelden die ten grondslag liggen aan justitie en het gevangeniswezen enerzijds en zijn werk als geestelijk verzorger anderzijds.

In de benadering van justitie worden mensen in hokjes geplaatst en kan het menselijke aspect verloren raken. Daarmee worden volgens hem ook de mogelijkheden tot herstel sterk beperkt. Een relatie van mens tot mens zou juist kunnen bijdragen tot herstel bij daders en slachtoffers van delicten.

Tot slot analyseert de auteur de verhouding tussen samenleving, politiek en overheid enerzijds en misdaad, straf en gevangeniswezen anderzijds. Dit resulteert in een kritische beschouwing zowel over het functioneren van het strafrecht als van penitentiaire inrichtingen. Hij presenteert enkele alternatieven voor effectievere aanpak van misdaad en straf. Hopelijk leidt dit boek tot een open gesprek over het omgaan daarmee in onze samenleving.

George Scholte studeerde geschiedenis in Utrecht en pastorale theologie in Amsterdam. Hij werkte als rooms-katholiek geestelijke verzorger in verschillende penitentiaire inrichtingen in Nederland.