Plaatsbereiding

Niets is zo kostbaar als echte verzoening, schrijft Hans Joachim Iwand (1899–1960). Hij weet waar hij het over heeft, als theoloog en predikant in het verscheurde Duitsland rond de Tweede Wereldoorlog. Een generatie later spreekt ook de toonaangevende theoloog Eberhard Jüngel (1934) indringend over verzoening, dit keer middenin de godsleer, terwijl in het herstellend Europa verhoudingen normaliseren maar het atheïsme terrein wint. Beide theologen geloven hartstochtelijk dat vrede en verzoening alleen te vinden zijn door een diepgaande confrontatie met de waarheid van het kruis van Christus.

Dit boek onderzoekt hoe in de theologie van Iwand en Jüngel grote vragen rond de verzoeningsleer een antwoord krijgen. Het zijn vragen die ook in de Nederlandse context telkens weer opspelen. Hoe kan het sterven van Christus, lang geleden, ons verzoenen met God? Wat is de ‘logica’ van de weg van kruis en opstanding? En raakt de verzoening alleen de kerk of ook de wereld?

Het denken van Iwand en Jüngel blijkt te cirkelen om wat de auteur benoemt als ‘plaatsbereiding’. Al in Genesis 3 klonk de vraag aan Adam: ‘Waar ben je?’ Sindsdien hebben verzoening en vergeving alles te maken met de eigenaardige notie van onze plaats. Waar het woord ‘plaatsvervanging’ niet expliciet in de Bijbel voorkomt, spreekt Johannes 14:3 wel over een plaats die door Christus gereed gemaakt is. Dat komt ons nader dan we onszelf nabij zijn.

Ds. N.C. Smits (1986) studeerde theologie aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn en is predikant in Purmerend.