De lange schaduw van het nationaalsocialisme in kunst en samenleving

We leven in tijden van toenemend rechtsextremisme, racisme en populisme. Daarom rijst de vraag: is het oude nationaalsocialisme nu eigenlijk wel verwerkt of overwonnen, zoals vaak wordt geponeerd? Is het in de 21e eeuw inderdaad minder relevant in het onderwijs en de herdenkingscultuur?

Gregor Langfeld onderzoekt deze kwesties voor de huidige kunstwereld. Hij laat zien hoe de nationaalsocialistische tweedeling tussen nazikunst en ontaarde kunst na 1945 werd voortgezet, maar met een omgekeerde waardering. Enerzijds zijn door deze zwart-witvisie bepaalde kunstvormen en kunstenaars nog altijd merkwaardig taboe of juist gecanoniseerd. Anderzijds dreigt in een recente tegenbeweging de wel tentoongestelde nazikunst niet ingebed te worden in haar fascistische context.

Daarnaast is er het zeer actuele probleem van roofkunst en restitutie. Nederlandse musea erkennen nog te weinig hoezeer de verrijking van hun collecties verbonden is met de Holocaust, en in de discussie over de teruggave van kunstwerken liggen antisemitische argumenten op de loer.