Gezichten op gevels 1400-1700

Alsof ze levensecht zijn, kijken ze voor zich uit: in steen vereeuwigde

koppen op gevels van historische huizen. Ze wekken een

realistische indruk, maar toch neemt men meestal aan dat het

anonieme, decoratieve onbekenden zijn. Dit boek laat zien dat

achter de hoofden echte mensen schuilen. Het zijn persoonlijke

portretten van echtparen die het huis lieten bouwen, soms samen

afgebeeld met hun kinderen, voorouders, of voorbeeldige

historische figuren.

Niet eerder is in de (inter)nationale kunstgeschiedenis op deze

schaal aandacht besteed aan de gezichten op gevels. Het onderzoek

van Dirk Jan de Vries laat zien dat de in steen vereeuwigde personen

herkend willen worden en op die plaats het Laatste Oordeel afwachten.

De diepgelovige mens presenteerde zich met zijn aangezicht

voor het oog van Christus de Rechter in afwachting van het

oordeel: de hemel of de hel. Met dat identificerende doel, soms

voorzien van namen, wapens of huismerken, lieten mensen zich

afbeelden op schilderijen, schouwen en ook op gevels.

De Vries onderzocht en fotografeerde in Nederland, Duitsland,

Wallonië en Catalonië meer dan tweehonderd gevels uit de periode

1400-1700. Zijn bevindingen laten een terugkerend patroon zien en

maken het mogelijk de in steen vereeuwigde hoofden van opdrachtgevers

te identificeren. Deze geheel nieuwe, multidisciplinaire

benadering van de oudere architectuur laat zien hoe huizen en

mensen met elkaar verbonden waren, wat ze blijvend wilden tonen

en bewaren voor de eeuwigheid.