Denken over de verzorgingsstaat van morgen / druk 1

Sinds de financiële crisis is de EU ondergedompeld in een bezuinigingspolitiek. Na twee decennia van schuld gedreven economische groei kwamen economieën plotseling tot stilstand. Deze crisis en de dominante politieke antwoorden kunnen, net als de voorgaande crisis in de jaren 1980, een schakelmoment worden in de ontwikkeling van de Nederlandse verzorgingsstaat. Dit boek bespreekt deze aanstaande toekomst van de Nederlandse verzorgingsstaat vanuit het gezichtspunt van globalisering. In discussies in Nederland wordt de ontwikkeling van de verzorgingsstaat nog te veel gevoerd in termen van binnenlandse ontwikkelingen. Dit is onterecht want de Nederlandse verzorgingsstaat wordt voor een belangrijk deel gevormd door grotere wereldwijde ontwikkelingen.

Niet alleen in directe zin, omdat Nederland een uitzonderlijk open economie heeft, een knooppunt voor handel en kapitaalstromen, maar vanwege de verbondenheid van elementen van de verzorgingsstaat met grensoverschrijdende economische processen. De mate van openheid van de wereldeconomie en de richting van het proces van globalisering begrenst de kansen binnen Nederland om oplossingen te vinden voor de houdbaarheid van de verzorgingsstaat.

In deze studie staan de financialisering van de politieke economie en haar vertakking in de verzorgingsstaat centraal. Het is de vraag of Nederland in het post-Lehman Brothers-tijdperk nog evenveel 'politiek kapitaal' bezit als dertig jaar geleden. Zijn de institutionele voorwaarden nog aanwezig om flexibel en effectief te reageren op ontwikkelingen? Of zijn de tegenstellingen te veel gegroeid? De vraag is ook of we niet weer, net als in de crisis van de jaren dertig, te lang blijven vasthouden aan een obsoleet internationaal monetair systeem, de euro, net als Colijn deed met de gouden standaard. En wat is de betekenis van de opkomende economieën? Deze vragen en meer komen aan de orde in dit boek over de toekomst van de Nederlandse verzorgingsstaat.