Voltooid verleden, onvoltooide geschiedenis

Het begrip ‘identiteit’ beroert, verbindt en verdeelt. Het gaat dan om hoe de eigen natie een bepaalde identiteit uitdraagt, hoe leden van die natie daaraan moeten conformeren, om genderidentiteit, om uiterlijke kenmerken van mensen. Die laatste twee worden soms samengebracht onder de noemer ‘woke’, als verzet tegen discriminatie op basis van gender, beperking of ras. Wetenschappers bestuderen deze fenomenen als nooit tevoren. Populaire politici en opiniemakers schrijven er boekjes over. Maar wat betekent identiteit nu echt en wat doet identiteit met de visie op het verleden, met geschiedenis?

Voltooid Verleden, onvoltooide geschiedenis onderzoekt hoe identiteit en geschiedenis elkaar voortdurend beïnvloeden. Identiteiten zijn niet alleen een voorwerp van historische studie, ze bepalen ook grotendeels hoe dat historisch onderzoek eruitziet. Geschiedenis is immers cruciaal voor het boetseren van identiteiten. Dit essay claimt dat in dat proces het beeld van het verleden continu verandert, met alle risico’s van dien, want geschiedenis en dus het verleden worden systematisch ingezet om bepaalde identiteiten te onderbouwen. Debat en de steeds veranderende bevraging van dat verleden vormen anderzijds ook de essentie van het historisch verhaal en geven net rijkdom aan het onderzoek. Omdat er vele identiteiten zijn, kan geschiedenis dus in principe enkel meerstemmig zijn.