Vrij zicht op jodendom

Voor Europa geldt dat er eigenlijk altijd joden in ons deel van de wereld hebben geleefd en gewerkt. En ze hebben altijd belangrijk bijgedragen aan onze cultuur. Een nadere kennismaking met de joodse leer en het joodse leven laat het eigen en bijzondere karakter ervan uitkomen. Die kennismaking laat zien waarom diezelfde wereld door hen op bepaalde momenten als anders wordt ervaren.

In hun andere wereld leven de joden dikwijls volgens wetten en voorschriften die met zich meebrengen dat ze tot buitenbeentjes worden. Denk maar aan het eerbiedigen van de sabbat, het navolgen van spijswetten, het dragen van eigen, opvallende kleding.

Iets vergelijkbaars geldt vandaag de dag ook voor moslims die in groeiend aantal in diverse Europese landen verblijven. (Een apart deel in de reeks Vrij zicht op… besteedt aandacht aan hún bijzondere positie.)

Waar komen deze verschillen vandaan? Welke achtergrond in het denken over leven en wereld is er verantwoordelijk voor? Hoe kun je de kijk van de joodse mens op leven en wereld begrijpen, en daar wat van opsteken?

Albert Einstein, jood en voor altijd een van ’s werelds grootste natuurkundigen, beschreef zijn situatie eens als volgt: ‘Als mijn relativiteitstheorie aanvaard wordt, dan beroemen de Duitsers zich op mij als een Duitser en Frankrijk zal verklaren, dat ik een wereldburger ben. Maar als mijn theorie afgewezen wordt, dan zal Frankrijk zeggen dat ik een Duitser ben en Duitsland zal mij uitmaken voor Jood.’

De serie katernen Vrij zicht op... is geschikt voor de tweede fase van Havo/VWO.

Inhoud

Hoofdstuk 1: Leer, leven en identiteit

Paragraaf 1: Inleiding

Paragraaf 2: De joodse identiteit

Paragraaf 3: Een andere weg

Paragraaf 4: Nederland

Paragraaf 5: Besnijdenis of b’riet mila

Paragraaf 6: Gebedsriemen of tefillien

Paragraaf 7: Spijswetten of kasjroet

Paragraaf 8: Kleding

Hoofdstuk 2: Een blik op de geschiedenis

Paragraaf 1: Inleiding

Paragraaf 2: De wortels

Paragraaf 3: De hand van God

Paragraaf 4: Mozes

Paragraaf 5: De tweede tempel

Paragraaf 6: De diaspora

Paragraaf 7: De islam

Paragraaf 8: De Spaanse inquisitie en Europa

Paragraaf 9: De Verlichting

Paragraaf 10: De negentiende eeuw

Paragraaf 11: Het tweede millennium uit

Paragraaf 12: Het ergste

Paragraaf 13: De joodse staat

Hoofdstuk 3: De geschriften

Paragraaf 1: Inleiding

Paragraaf 2: Een overeenkomst

Paragraaf 3: De Bijbel

Paragraaf 4: De Thora

Paragraaf 5: De Talmoed

Paragraaf 6: De responsa-literatuur

Paragraaf 7: Mystiek

Paragraaf 8: De Talmoed nú

Hoofdstuk 4: Stromingen

Paragraaf 1: Inleiding

Paragraaf 2: Farizeeën, Sadduceeën, Essenen

Paragraaf 3: Orthodox en liberaal

Paragraaf 4: Geschilpunten

Hoofdstuk 5: De joodse wereldbeschouwing

Paragraaf 1: Inleiding

Paragraaf 2: De decaloog

Paragraaf 3: Toelichting

Paragraaf 4: De geboden

Paragraaf 5: Decaloog en ethiek

Paragraaf 6: De dagelijkse praktijk in leven en wereld

Paragraaf 7: Een uitverkoren volk

Hoofdstuk 6: Feesten en gebruiken

Paragraaf 1: Inleiding

Paragraaf 2: Het sabbatgebod

Paragraaf 3: De sabbat

Paragraaf 4: Pasen of Pesach

Paragraaf 5: Enkele andere feestdagen

Paragraaf 6: Bar mitswa

Hoofdstuk 7: Tempel en synagoge

Paragraaf 1: Inleiding

Paragraaf 2: De Tempel

Paragraaf 3: De synagoge

Hoofdstuk 8: Wetenschap, cultuur en levensbeschouwing

Paragraaf 1: Inleiding

Paragraaf 2: Cultuur

Paragraaf 3: Wetenschap

Paragraaf 4: Levensbeschouwing

Hoofdstuk 9: Moeder aller conflicten

Paragraaf 1: Inleiding

Paragraaf 2: De Balfour-declaration

Paragraaf 3: Tehuis of staat

Paragraaf 4: Twee onafhankelijke staten

Paragraaf 5: Intifada

Paragraaf 6: Amerika

Paragraaf 7: Kind van de rekening

Paragraaf 8: Politiek en dialoog

Paragraaf 9: Nieuw antisemitisme

Paragraaf 10: Lichtpuntjes