Een schitterend vergeten leven

Ze was de eerste vrouwelijke dirigent van Nederland. Ze trad op in het Concertgebouw met een eigen kamerorkest, maar haar carrière werd getorpedeerd door de oorlog. Toen de nazi's binnenvielen, ontbond ze haar orkest en werd ze, hoewel van joodse komaf, actief in het verzet: ze was een van de drijvende krachten achter de aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister in 1943. Na de oorlog vertrok ze, volkomen ontgoocheld, aan boord van het passagiersschip Queen Mary naar Amerika, om nooit meer in Nederland terug te keren.

Ze was een fascinerende vrouw, die ook na de oorlog een rijk en avontuurlijk leven leidde. Maar de bijzondere carrière die zij in de Verenigde Staten had, is in Nederland onopgemerkt gebleven. In Een schitterend vergeten leven wordt Frieda Belinfante, celliste, dirigente, verzetsvrouw en lesbienne avant la lettre, uit de schaduw getrokken en in het volle licht geplaatst. En dat werd tijd, want ze is van grote betekenis geweest, zowel voor de muziek als voor het verzet.

'Ik ben vijftig jaar te vroeg geboren,' zou Belinfante (1904-1995) vlak voor haar dood verklaren. Het blijft een intrigerende zin. Zou de vrouw die ooit door het Algemeen Handelsblad werd getypeerd als 'een dirigente die op weg is om een gewichtige factor in de Nederlandse muziekcultuur te worden' nu te boek hebben gestaan als een van de beroemdste dirigenten ter wereld? Een ding is zeker: ze behoort tot de groten van Nederland.

Toni Boumans (1944) werkte jarenlang bij de VARA als radio- en tv-journaliste, onder meer voor Zembla. Samen met Hendrina Praamsma schreef ze Herinneringen aan Srebrenica. Daarnaast maakte ze bekroonde documentaires over kunstenaar en verzetsman Willem Arondéus en over de vrouw wier biografie ze schreef, Frieda Belinfante.