Bandiet van Oranje

Bij zijn onderzoek naar de vroege dood van koning Willem II stuitte onderzoeksjournalist Frans Peeters op feiten die op zijn zachtst gezegd verdacht waren. Leidde de mogelijke koningsmoord uit 1849 tot ver in de 20ste eeuw nog tot misdaden en zelfs moord?

Keer op keer kwam Peeters de naam van oud-politiecommissaris Francois van ’t Sant tegen. 'Van nature een intrigant en tot alles in staat.' Deze man had al vanaf 1920 de reputatie van het Huis van Oranje beschermd. Het was zijn opdracht de schandalen van Wilhelmina’s man, prins Hendrik, en haar vader, koning Willem III, in de doofpot doen belanden.

Waarom had Wilhelmina uitgerekend Van ’t Sant uitgekozen? Zeker niet vanwege zijn integriteit als hoge functionaris bij de Rotterdamse politie. In de Eerste Wereldoorlog had Van ’t Sant uitgaande geallieerde schepen aan de Duitsers verraden. Hij kreeg op grond van rapportage van de contraspionagedienst een ‘promotie elders’.

Ook na die aanstelling was er een aanhoudende stroom aan geruchten. Van ’t Sant liet zich omkopen, vervalste processen-verbaal over moordzaken en hield rapporten voor justitie achter. Ondanks dat Van ’t Sant zichzelf in bevoordeelde werd hij benoemd tot hoofdcommissaris van politie in Den Haag en stelde Wilhelmina hem aan als haar vertrouwensman.

Voor Van ’t Sant gold dat wie de Oranjes of hemzelf in de weg stond, mocht rekenen op zijn terreur. Deze kon in voorkomende gevallen zelfs dodelijke vormen aannemen. Geen middel werd geschuwd. Ook tijdens de oorlogsjaren in Londen.

Frans Peeters zette, na diepgaand onderzoek, de omstreden werkwijzes van Francois van ’t Sant op een rij. Het zal de lezers in de 21ste eeuw verbijsteren.

Frans Peeters (1947) was redacteur van Vrij Nederland en Het Parool. Met tussenpozen werkte hij 17 jaar aan zijn onderzoek naar de koningsmoord en de schimmige rol die Francois van ’t Sant vele jaren later speelde.