Tussen honger en zwaard

Dat de Nederlanders in de zeventiende eeuw in Azië aan een koloniaal rijk bouwden weet iedereen. Het is veel minder bekend dat hetzelfde ook in het Atlantische gebied gebeurde. In Tussen honger en zwaard laat Wim Klooster zien dat het Atlantische imperium van de Republiek een grote verscheidenheid aan regio’s omvatte: de Afrikaanse Goudkust, eilanden in het Caribisch gebied, een lange strook langs de Noordamerikaanse oostkust en Brazilië. Dit imperium was niet alleen het werk van Nederlanders, maar kwam tot stand met behulp van Afrikanen, Inheemsen en allerlei Europeanen.

De parel in de kroon van dit imperium was Brazilië, een Portugese kolonie waarvan ongeveer de helft in Nederlandse handen viel. Daardoor gingen Nederlanders zich voor het eerst op grote schaal bezighouden met de transatlantische slavenhandel. Tegelijkertijd stelde Nederlands Brazilië joden voor het eerst in staat om in de Nieuwe Wereld hun geloof in vrijheid te belijden. Uiteindelijk ging Brazilië voor de Nederlanders verloren, mede doordat soldaten in Nederlandse dienst, gekweld door armoede, honger en ellende, weigerden de wapens op te nemen.

Wim Klooster is hoogleraar geschiedenis aan Clark University in Worcester (Verenigde Staten). Hij heeft elf boeken op zijn naam staan, waaronder Realm between Empires: The Second Dutch Atlantic, 1680-1815 (samen met Gert Oostindie, 2018) en Revolutions in the Atlantic World: A Comparative History (nieuwe editie, 2018).