Concurrentie is de drijvende kracht achter de moderne markteconomie. Van oudsher verweren ondernemers zich op allerlei manieren tegen de werking van de markt door samenwerking, het manipuleren van prijzen of door het aangaan van fusies met concurrenten.
Dit deel beschrijft hoe Nederlandse ondernemingen door samenwerking in brancheorganisaties in de twintigste eeuw de scherpe kanten van de concurrentiestrijd probeerden weg te nemen. Nederland stond bovendien gedurende een groot deel van de twintigste eeuw bekend als het 'kartelparadijs van Europa'. Pas in de laatste decennia is Nederland meer in de pas gaan lopen met de Europese regel-geving op dit terrein. Geleidelijk kreeg concentratie door middel van fusies en overnames binnen het Nederlandse bedrijfsleven de overhand. Daarmee sloot Nederland zich aan bij de internationale trend waarin ondernemingen steeds meer samenwerken, vaak over de nationale grens heen.
De auteurs laten aan de hand van verschillende casestudy's - zoals de scheepsbouw, de chemie, de papierindustrie en het verzekeringswezen - zien hoe kartelafspraken en andere vormen van concentratie hebben ingegrepen in het Nederlandse bedrijfsleven.