Nederland in de twintigste eeuw / druk 1

Nederland in de twintigste eeuw

Op het eerste gezicht was Nederland in de twintigste eeuw een eiland van rust in een Europese zee van omwentelingen en massabewegingen. Toch kende ook Nederland ingrijpende veranderingen: terwijl de omringende landen hun weerbare mannen naar de loopgraven stuurden, werd hier in 1917 het algemeen kiesrecht ingevoerd, waarna het land snel moderner werd. Na de Tweede

Wereldoorlog verruilde Nederland zijn neutraliteit voor een actief buitenlands beleid, verloor het zijn belangrijkste kolonie en werd het opgenomen in de Pax Americana. Gedurende de roerige jaren zestig veranderde de verzuilde samenleving snel in een open democratie met mondige burgers.

Met dit boek biedt Friso Wielenga een compleet overzicht van de binnen- en buitenlandse politiek en van de politiek-culturele geschiedenis van Nederland in de twintigste eeuw. Het beginpunt is de late negentiende eeuw, met de opkomst van de eerste politieke partijen, economische modernisering en toenemende verzuiling. Afgesloten wordt met de bewogen beginjaren van de

eenentwintigste eeuw, die werden getekend door het ‘multiculturele drama’, de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh, en een instabiel geworden politiek landschap.

Dit boek, dat oorspronkelijk in het Duits verscheen, levert een toegankelijke analyse van de Nederlandse politiek tussen continuïteit en verandering in de ‘lange’ twintigste eeuw.

--------------------------------------------------------------------------------

Over de auteur(s):

Prof.dr. Friso Wielenga is directeur van het Zentrum für Niederlande-Studien van de Westfälische Wilhelms-Universität in Münster.

--------------------------------------------------------------------------------

Ook van de auteur(s):

Van vijand tot bondgenoot[jan. 2001]

Schaduwen van de Duitse geschiedenis[jan. 2001]

--------------------------------------------------------------------------------

Inhoudsopgave:

1. Inleiding

2. De modernisering van Nederland sinds de late 19e eeuw

Schoolstrijd en confessionele partijvorming

Socialisten, Liberalen en de sociale kwestie

Uitbreiding van het kiesrecht en de Pacificatie van 1917

Modernisering en economische expansie

Buitenlandse politiek

Koningshuis en natievorming

Nederland en de Eerste Wereldoorlog

Economische gevolgen en sociale onrust

3. Verzuiling, stabiliteit en crisis (1918-1940)

Verzuiling

Versterking van de zuilen

Stabiliteit en onbehagen. De democratie in het interbellum

Economie en modernisering in de jaren twintig en dertig

Voltooide sociaal-democratische ingroei in het verzuilde bestel

Neutraal tussen de mogendheden: buitenlandse politiek 1918-1940

Duitse aanvalsplannen

4. De bezettingstijd 1940-1945

10 Mei 1940 – februari 1941: nederlaag, acceptatie en accomodatie

Februari 1941 – voorjaar/zomer 1943: toenemende onderdrukking, confrontatie en

Jodendeportaties

Voorjaar/zomer 1943 – herfst 1944: verscherping van exploitatie en onontkoombare

toespitsing

September 1944 – 5 mei 1945: frontgebied, hongerwinter en ontreddering

5. Wederopbouw tussen vernieuwing en restauratie (1945-1958)

Politiek tussen herstel en vernieuwing

Bijzondere rechtspleging en zuivering

Gemeenschap, gezag en koningshuis

Economisch herstel

Nieuwe wegen in de buitenlandse politiek

Dekolonisatie van Nederlands-Indië 1945-1949.

6. De lange jaren zestig. Protest, ontzuiling, participatie (1958-1977)

Ontzuiling en protest

Verkiezingen en het politieke landschap

Het kabinet Den Uyl

Crises

Welvaart en sociale verhoudingen

Buitenlandse politiek tussen continuïteit en vernieuwing.

7. Realisme, hernieuwde consensus en het zoeken naar een nieuw evenwicht 1977- heden

Politiek klimaat en nieuwe sociale bewegingen

Het tijdperk Lubbers (1982-1994)

Hoog gestegen, diep gevallen: de paarse coalitie 1994-2002

Pim Fortuyn en de revolte van 2002

Zoeken naar een nieuw evenwicht

Nieuwe wegen en oude reflexen in de buitenlandse politiek

8. Slotbeschouwing