Het belang van de stervensfase

Natuurlijk sterven en bewust stoppen met eten en drinken kennen beide een stervensfase. In de stervensfase maken leven, ziel en geest zich langzaam los van het lichaam. Het precieze moment van overlijden wordt niet door de mens gekend en niet door menselijk handelen bepaald. We kunnen dit losmakingsproces van leven, ziel en geest vervolgen door aandacht te hebben voor de stervenssignalen.

Een belangrijk stervenssignaal is het marmeren (het ontstaan van paars-blauwe vlekken). Het marmeren, als stervenssignaal, vertelt ons dat het bloed, het leven zich langzaam terugtrekt uit de haarvaten van de organen. Een vraag die hierbij opkomt is: wie geeft hier de aanzet tot sterven, tot loslaten, tot terugtrekken van het bloed uit de organen?

Euthanasie heeft een ander verloop. De mens die door euthanasie dood gaat kent geen stervensfase, kent het precieze doodsmoment en de dood wordt door menselijk handelen veroorzaakt. Wat gebeurt er precies in het lichaam als de euthanatica toegediend worden?

Op, onder andere, bovenstaande vragen probeert de auteur in deel 1 van het boek antwoorden te vinden.

In deel 2 worden vier patiënten beschreven die gekozen hebben voor het bewust stoppen met eten en drinken (bsted). De arts of de physician assistant en een betrokken familielid worden geïnterviewd en er wordt een samenvatting gegeven van het patiëntendossier. Zo wordt zichtbaar hoe bsted in het verpleeghuis verloopt, hoe de begeleiding van patiënt en familie door zorg en behandelaren verloopt en hoe de familie of naaste betrokkenen achteraf op het verloop van bsted terugkijken.

Jan Pieter van der Steen (1953) woont in Assen en is werkzaam als specialist ouderengeneeskunde in een verpleeghuis in het noorden van Nederland.