Cyrus de Grote. Een studie in leiderschap

Xenophon, Cyrus de Grote. Een studie in leiderschap (de Cyropedie)

De Athener Xenophon had meer op met de Spartaanse staatsinrichting dan met het democratische Athene. Zijn conservatieve voorkeur heeft hij verwerkt in zijn Cyropedie, een biografie van de Perzische koning Cyrus de Grote, zo'n anderhalve eeuw eerder!

De goden en gebruiken zijn Grieks, de staatsinrichting van Cyrus lijkt op die van Sparta, maar dat deert niet: alle nadruk ligt op Cyrus' voortreffelijkheid. Eerst al van zijn opvoeding en jeugd, later van zijn beleid als koning: tolerant, met respect voor onderdanen en overwonnenen. Ongetwijfeld geïdealiseerd, maar levendig en levensecht beschreven, herkenbaar, met veel dialogen, kortom: een aanschouwelijk voorbeeld, zonder theoretische beschouwingen.

Zo heeft de Cyropedie in de oudheid al veel instemming ondervonden, bij Plato en Aristoteles en bij Alexander de Grote, bij de Romeinen Cato, Scipio en Cicero, en ook later, bij Machiavelli, Elizabeth I en zelfs leiders van onze tijd.

Xenophon leefde van ongeveer 430-355 vC en was een leerling van Socrates. Hij is onder andere bekend van zijn Anabasis (over de 'terugtocht van de tienduizend' die hij geleid had) en de Hellenica (Griekse geschiedenis, een vervolg op Thucydides).

Vertaling en inleiding zijn van de hand van Marianne van der Weiden, die in de reeks Grieks Proza eerder vertaalde: Heliodorus, Een Ethiopische liefdesgeschiedenis. Theagenes en Charicleia. Roman (2015).