Gewoon speciaal: kijken vanuit kindperspectief

Ik werk in het speciaal onderwijs cluster 4. Dit cluster is gericht op kinderen met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek.

De eerste dag herinner ik mij nog goed. Over gedragsproblemen gesproken. Twaalf kinderen tussen de zes en negen jaar, die naar believen in en uit het lokaal renden, ja sommigen zelfs via het raam. Er werd geschreeuwd, gegild, gescholden, gevloekt en gevochten. Binnen vijf minuten moest ik al een kruk uit de lucht plukken. De onderwijsassistent die aanwezig was, zat onder de blauwe plekken en schrammen. Zij had de twee maanden daarvoor het meeste moeten opvangen in de klas, aangezien er een invaller was geweest die het niet zag zitten…

Ik kreeg gevoelens van twijfel en spijt, maar voelde tegelijkertijd de noodzaak om er middenin te blijven staan. Een simpel, doch niet eenvoudig doel werd: de kinderen blijven in de klas, ze zijn veilig en het is rustig. Onderwijs komt later wel. De daaropvolgende maanden leerde ik ze beter kennen en was ik verkocht.

Wanneer ik in mijn omgeving vertel waar ik werk, krijg ik nog wel eens reacties als: “Knap hoor, zou ik niet mee kunnen omgaan, dat gedrag!” Of: “Nou respect hoor, jeetje, die agressie, dat je daar tegen kan.”

Ik besloot daarop om verhalen te gaan delen op social media en ontdekte LinkedIn als geschikt professioneel kanaal. Het doel van de verhalen was, en is, om de beeldvorming van dit type onderwijs positief te beïnvloeden en mensen kennis te laten maken met de kinderen achter dat gedrag. Deze kinderen, die in mijn ogen onschuldig zijn, zijn vaak getraumatiseerd en handelen doorgaans vanuit overlevingsdrang. Het zijn kinderen met een heftig verleden of een triest heden. Hun gedrag is een signaal dat het niet goed met ze gaat. Ik heb kinderen in mijn klas die het moeilijk hébben, in plaats van dat ze moeilijk zijn. Het gedrag dat ze aan de buitenkant laten zien is een teken van onvermogen en een uiting van dat wat zich aan de binnenkant afspeelt.

Dat inzicht geeft een andere kijk op gedrag.

De praktijkverhalen zijn verzameld en gerangschikt op onderwerp in dit boek. Hierin lees je een mix van humor, sentiment en professionaliteit. En het is juist deze mix die nodig is binnen het onderwijs. Humor werkt ontwapenend, sentiment raakt het hart en professionaliteit is de verantwoording van waaruit je het werk doet.

Heel veel les- en leesplezier gewenst en vooral veel plezier in het werken met kinderen en jongeren. Zij zijn niet alleen de toekomst, zij zijn vooral het heden.