Vastgoed onder vuur

'Fort in Nieuwe Hollandse Waterlinie te koop', zo kopte dagblad De Telegraaf op woensdag 4 juni 2014. Het ging om Fort Everdingen van de Dienst Landelijk Gebied, die het fort een maand eerder van Defensie overnam. De nieuwe eigenaar mocht zelf verzinnen wat hij met het fort ging doen, mits in de nieuwe situatie maar duidelijk zou blijven dat het bolwerk ooit een militaire bestemming had.

Dat laatst geldt voor meer gebouwen, terreinen, forten, kazernes en vloot- en vliegbases in Nederland. Als gevolg van politieke, militaire of maatschappelijke ontwikkelingen kregen ze vaak een geheel andere bestemming. In dit boek passeert een aantal voorbeelden daarvan de revue, met daarbij ook aandacht voor hun actuele functie.

Dat gebeurt als onderdeel van de geschiedenis van de organisatie áchter al die forten, kazernes en oefenterreinen: de Dienst Vastgoed Defensie (DVD) en zijn voorgangers. Die geschiedenis krijgt bovendien een persoonlijke inkleuring in de vorm van interviews met ooggetuigen.

Hoe functioneerden de DVD en zijn voorgangers nu precies in de verschillende tijden, hoe waren de actuele ontwikkelingen van dat moment daarop van invloed en hoe reageerde de Dienst op een telkens wijzigende maatschappelijke omgeving?

'Te koop wegens vrede', aldus de verkoopbrochure van Fort Everdingen. Iets vergelijkbaars geldt ook voor de organisatie onder wiens beheer de forten ooit vielen en werden onderhouden: de DVD en zijn voorgangers. Met dien verstande dat de DVD niet te koop is aangeboden, maar in juli 2014 is opgegaan in het nieuwe Rijksvastgoedbedrijf.

Auteur Jan Schoeman was als communicatiewetenschapper in dienst van onder meer de Stichting Maatschappij en Krijgsmacht en het Veteraneninstituut. Sinds 2013 is hij zelfstandig onderzoeker en publicist. Hij schrijft regelmatig voor de Militaire Spectator en het veteranentijdschrift Checkpoint. Daarnaast is hij gastdocent aan de Nederlandse Defensie Academie.