Door de tijd heen woonde meestal meer dan de helft van het totaal aantal joden in Nederland in Mokum, de Jiddische naam voor Amsterdam. Daar waren ook de belangrijkste instituties gevestigd, woonden de toonaangevende rabbijnen, bestuurders en intellectuelen. De rest van Nederland werd 'mediene' genoemd. Deze benaming suggereert een eenvormigheid die er niet was. Joden buiten Amsterdam hadden vaak sterk ontwikkelde eigen lokale en regionale identiteiten. Dit themanummer beoogt vanuit de invalshoek van het gewest Holland deze diversiteit zichtbaar te maken. Wat onderscheidde de joden van Holland als geheel? Welke impact en betekenis hadden ze op het jodendom in Nederland? Maar ook: hoe valt de diversiteit van regionale identiteiten bínnen Holland te duiden?Inhoud: REDACTIONEEL, Voorbij Mokum en mediene: de Joodse regio centraal BART WALLET, Regionale structuren en ideologische debatten. Het synagogaal ressort Rotterdam (1900-1917) HENK LOOIJESTEIJN, Van kosmopolitische koopman tot Hollandse edelman? Het geslacht Suasso, 1654-1818 TSILA RÄDECKER, 'Moses is tot [de] Raad verheven'. De integratie van Amsterdamse, Rotterdamse en Haagse joden in de 19de eeuw WIM WILLEMS/HANNEKE VERBEEK, Joods Scheveningen. Portret van een gemeenschap LAURA ALMAGOR, Jeruzalem: waar dan ook. Joods territorialisme en zijn 'Hollandse dimensie' Holland BLOC: Tijdingen: AD VAN DER ZEE, Joods erfgoed in Den Haag Beeldessay: BERNADETTE VAN WOERKOM, Het Joodse Werkdorp Nieuwesluis in de Wieringermeerpolder 1934-1941 Column: RENÉ HEIJ, De les van een mysterieuze vergadering Topstuk: FRANK DE HOOG, Joodse vluchteling Noten Over de auteurs Uitsmijter: MINTE KAMPHUIS, Joods-Hollandse boterkoek