Plaatsen waar de Geest waait

‘Plaatsen waar de geest waait’ is geen boek dat de geschiedenis van het katharisme

behandelt, zoals die elders uiterst kundig wordt beschreven; wel het verhaal van een mens

met een kathaarse ziel. De mens is Antoine Jules Gadal (1877-1962), geboren in Tarascon, van

wie we kunnen stellen dat hij een exemplarisch leven leidde, dat voerde langs alle hoogteen

dieptepunten die een mensenleven kan bieden. Een leven dat hij vanaf de jeugd opvatte

als een zoektocht, en als een opdracht.

Hij vroeg zich af: ‘Wat is er nog bekend van het vrije denken, waarvan ik in de Sabarthez en

de Ariège nog steeds de sporen der eeuwen vind, wat is er van over? Welke mensen waren

dat, die hun toevlucht zochten in de ontoegankelijke streken van een gebied, waarvoor zelfs

een Simon de Montfort, aanvoerder van de Kruistocht tegen de Albigenzen, op zijn plundertochten

terugdeinsde?’ Dat waren de vragen die hem bezighielden, die hem vormden.

Gadal zocht en onderzocht die sporen van de vrije geest. Hij zocht het in het esoterische

veld van weten en verborgen kennis. Hij zocht het in het onderwijs en in de verborgen genootschappen

die uit de gilden voortkwamen. Hij leerde de menselijke geest door en door

kennen in een vreselijke oorlog (1914-1918), zocht nadien verder als speleoloog in de grotten

en cavernes van zijn geboortestreek – en vond het in de eenvoudigste en puurste vorm van

christendom, die bestaat in het helpen van de naaste en het gericht zijn op de Allerhoogste.

Door zijn studie ontdekte Gadal de bronnen daarvan: Egypte, Hermes, de Gnosis. Door zijn

grote intuïtie herkende hij, wat de drijvende gedachte is achter de volksziel van de Sabarthez,

de Ariège, ja, heel Occitanië: de mens is vrij, hij behoort tot het koninkrijk van de geest,

niemand kan hem dwingen zich te onderwerpen aan de zucht naar macht van ‘Parijs’ of aan

het dogma van ‘Rome’. God is een Kracht, een Geest van Liefde – en wie geestelijk vrij is, herkent

die subtiele atmosfeer, dezelfde als die waarin de dalen en de berghellingen van Foix tot

de Couserans, van Andorra tot Mas d’Azil zich koesteren en hun bewoners zich verheugen.

Ook dit boek baadt in die sfeer, en ontleent er zijn rechtvaardiging aan. Het dankt die aan

leven en werk van Antoine Gadal, een zoon van de Sabarthez, een mens vervuld van een

ideaal. Geworteld in een lange geschiedenis, ontluikt dit ideaal opnieuw in de achttiende

eeuw en vindt in de negentiende eeuw haar expansie, om dan uit te monden in een twintigste-

eeuwse levensvisie: de overdracht van die ruime innerlijke vrijheid, die het welzijn van

alle mensen beoogt. Dat is de ware schat der katharen, die eeuwen overspant: God is Liefde.

‘Ik heb het vastgelegd: Werkelijk, vanaf Rama, de oerdruïde, naar Hermes de driewerf grote, van Pythagoras naar Vergilius, van Vergilius naar Dante, het is één en dezelfde geestelijke en wereldse stroom die rondgaat. De Kelten en

het Pythagorisme zijn broeders; het druïdisme en het christendom vullen elkaar aan… en dat is in het geheel niet toevallig. Augustinus heeft het goed gezegd: Wat men tegenwoordig de christelijke religie noemt heeft vanaf de oorsprong

van de mensheid nooit opgehouden te bestaan!’

‘Wat een heerlijke vervoering is dat voor iemand die besmet is met het ‘steenvirus’! Ik geef toe dat ik een van die geïnfecteerden was en nog steeds ben, en ik zal altijd een van die ‘gekken’ blijven, zo men wil, die in vuur en

vlam raken door de gegraveerde symbolen op stenen en rotstekeningen. Vaak genoeg werd ik teleurgesteld, maar dat leidde altijd tot verdere studie en langdurige vergelijkingen; en wat een genoegdoening als zich dan de diepten ontsluieren

die aan de rotswand zijn toevertrouwd; het is alsof je de betekenis, de herinnering van een belangrijke gebeurtenis die duizenden jaren geleden plaatsvond opnieuw de toekomst inzendt! Wat te denken van die Keltische megalieten, die zware dolmens, die gigantische menhirs, die met honderden verspreid liggen, van Armorique tot het uitgestrekte Bretagne?

En ook bij ons…’

Antoine Gadal