Ricordi

De Florentijnse jurist en historicus, diplomaat en politiek adviseur Francesco Guicciardini (1483-1540), afkomstig uit een kosmopolitisch handelsgeslacht, heeft een uiterst grillige en even interessante politieke carrière doorlopen in een opwindend historisch en cultureel tijdsgewricht. De Ricordi zijn de neerslag van zijn diplomatieke en politieke ervaringen, een catalogus van beschouwingen, die hun belang ontlenen aan Guicciardini's dubbele carrière, als deelnemer direct betrokken in een van de roerigste periodes in de strijd om het Italiaanse grondgebied, en als visionair geschiedschrijver van wat het moderne Italië zou worden. In de stijl van zijn praktische ervaringen heeft Guicciardini als het ware een filosofische handleiding geschreven voor de pragmatische politicus, die persoonlijk belang vloeiend weet te vervlechten met het staatsbelang. Niet een systeem gebouwd, maar zijn herinneringen verguld. Gedurende zijn lange actieve politieke carrière heeft hij zijn ricordi bijeengegaard als een collectie denkfragmenten: overwegingen en maximes, aanbevelingen en aforismen, soms sarcastisch, meestal realistisch, ernstig en niet zonder melancholische inslag, sober en kernachtig opgeschreven. Op het historisch snijvlak van renaissance en reformatie, van regionale onbestendigheid en burgerlijk eigenbelang, in onzekere tijden van schuivende burgers en welbegrepen staatsbelang, zwalkende ideologieën en furieus particularisme, pleit Guicciardini voortdurend voor gematigdheid en bedachtzaamheid, voor een doortastend onderscheidingsvermogen dat stand houdt in schijnbaar teugelloze omstandigheden, en tegelijk slagvaardig is, het juiste moment benuttend, improviserend en sturend op de grillen van het lot.

De Ricordi zijn met deze uitgave voor het eerst volledig vanuit het Italiaans in Nederlandse vertaling beschikbaar gemaakt door Piet Rademakers, die zijn vertaling verrijkte met precieze historische en politieke toelichtingen, en een ter zake ruimhartig informatief nawoord. De vertaling is kalm en direct, helder met behoud van Guicciardini's literaire inventiviteit en zeggingskracht: wijze raad ten nutte van moderne, zelfdenkende burgers en bestuurders.