Buitenplaatsen in Noordgouwe

Dit straatnaambord staat in Schuddebeurs, in de polder Noordgouwe midden op Schouwen-Duiveland. De naam verwijst naar een buitenplaats die in de achttiende eeuw in deze omgeving lag. Noordgouwe is al eeuwenlang een geliefde plaats om zich te vermaken: al vier eeuwen geleden openden enkele herbergen daar hun deuren en niet veel later vestigden welgestelde inwoners van Zierikzee zich er op hun buitenverblijven. Van de meer dan dertig buitenplaatsen die ooit in deze streek hebben gelegen, bestaan er tegenwoordig nog zeven. Ze zijn getuigen van de rijke historie van dit gebied.

Dit boek beschrijft het ontstaan en de ontwikkeling van buitenplaatsen rond Noordgouwe vanaf het begin van de zeventiende eeuw tot in de twintigste eeuw. Tal van archiefbronnen vertellen hun verhaal. In de zeventiende en achttiende eeuw waren het kooplieden en stadsbestuurders die naar Noordgouwe trokken om daar van het buitenleven te genieten. Maar de boomgaarden, hakhoutbossen en vruchtbare akkers waar die buitenplaatsen uit bestonden, moesten ook inkomsten opleveren. Plezier en profijt gingen dus hand in hand.

In het begin van de negentiende eeuw werden de meeste buitens gesloopt of kwamen

in handen van welgestelde boeren die er zelf gingen wonen. Een kleine groep onderling verwante geslachten uit Zierikzee hield in de negentiende eeuw een zetel op het platteland. Hun parken gaven Schuddebeurs een voorname uitstraling en ook nu nog vormen ze een groene oase in de weidse polders van Schouwen-Duiveland. Opkomst, bloei en verval van de buitenplaatsen in Noordgouwe zijn nauw verbonden met de lotgevallen van Zierikzee, maar even sterk met die van het platteland. Rusten en werken waren twee kanten van het leven op het platteland die elkaar op de buitenplaatsen ontmoetten.

Martin van den Broeke (1975) verricht al jarenlang onderzoek naar buitenplaatsen, vooral in Zeeland, en publiceert daarover.