Charlotte Salomon. Berlijn als inspiratie

De jonge en nog onbekende joodse kunstenares Charlot-

te Salomon verlaat noodgedwongen in 1938 haar geboor-

testad Berlijn voor een verblijf aan de Franse Côte d'Azur

bij haar grootouders, die daar voorlopig in veiligheid

leven. Hier begint zij aan een ongelooflijk kunstwerk,

een graphic novel avant la lettre. Zij schildert, schrijft en

tekent Leven? of Theater?, een omvangrijk beeldverhaal

over haar familie, haar jeugd en studietijd aan de Ber-

lijnse Kunstacademie, en haar lotgevallen in het zuiden

van Frankrijk.

Door Charlottes tragische levenseinde in Auschwitz

wordt zij vaak vergeleken met Anne Frank. En evenals

Anne Frank heeft ook Charlotte kunstzinnige ambities

en wordt zij gedreven door de wil om iets heel bijzon-

ders te creëren. De vorm die zij aan haar werk geeft,

haar schilderstijl en de humoristische en ironische toon

van haar teksten met de vele verwijzingen naar muziek

en literatuur kwamen daar in Zuid-Frankrijk niet uit de

azuurblauwe lucht gevallen.

Katja Reichenfeld laat overtuigend zien hoe de

sprankelende atmosfeer van het culturele klimaat in het

interbellum in Berlijn Charlottes werk heeft beïnvloed.

En hoe zij het nieuwe medium van de cinema, de klas-

sieke en de populaire muziek, de expressionistische

schilderkunst en de satirische literatuur op een geheel

eigen manier verwerkt.

En dan is er ook nog de hyperromantische verbon-

denheid met haar Berlijnse vriend Alfred Wolfsohn. Uit

zijn woorden putte zij de moed en de inspiratie voor

Leven? of Theater?