Hoeders van de wijsheid

De meer dan vierduizend bewaarde Griekse epigrammen handelen over goden en helden, dichters en denkers, over leven en liefde, zorgen en dood. Kleine gedichtjes zijn het, die in een flits iets wezenlijks belichten van mensen en dingen.

Zo zijn er ook tientallen epigrammen gewijd aan filosofen, groot en klein. Zij liggen verspreid over de zestien boeken van de Anthologia Graeca, maar hier bijeengelezen en aangevuld met twintig epigrammen van Diogenes Laërtios vormen zij in hun chronologische ordening een verborgen geschiedenis van de Griekse filosofie.

In deze verzameling is het oudste epigram van de hand van Simonides van Keos (6e eeuw v.C.) en het bezingt Kleoboulos, een van de Zeven Wijzen. Tot de jongste gedichten behoort een epigram van Palladas over de filosofe Hypatia van Alexandrië (5de eeuw n.C.). Naast anonieme en minder productieve dichters, zijn er ook grote namen uit de epigrammenliteratuur, zoals Antipatros van Sidon, Leonidas van Tarente en Lucillius. Ook van elders bekende auteurs als Kallimachos, Loukianos en Menandros vullen de selectie aan.

Wie kennis wil maken met de Griekse wijsbegeerte, hoeft niet alleen fragmenten van Parmenides, dialogen van Plato, traktaten van Aristoteles en brieven van Epikouros te lezen. In de marge van die werken zeggen de epigrammen uit de Anthologia Graeca veel over de receptie van Griekse wijsgeren in de oudheid zelf: ze loven Plato, drijven de spot met cynici en epicuristen of doen vergeten filosofen even herleven. Deze poëtische flitsen zijn nu eens anecdotisch en leuk, dan weer ernstig en diep, maar altijd puntig en treffend. Samen vormen zij een alternatieve geschiedenis van de Griekse filosofie.

Inhoud

Inleiding

Hoeders van de wijsheid

I - De Zeven Wijzen

1. Zeven Wijzen AG 7.81 – Antipatros van Sidon

2. Zeven Wijzen AG 9.366 – Anonymus

3. Thales van Milete AG 7.83-84 – Anonymi

4. Thales van Milete AG 7.85 – Diogenes Laërtios

5. Solon van Athene AG 7.86 – Anonymus

6. Solon van Athene AG 7.87 – Diogenes Laërtios

7. Solon van Athene AG 9.595b – Anonymus

8. Chilon van Sparta AG 7.88 – Diogenes Laërtios

9. Chilon van Sparta AG 9.596 – Anonymus

10. Pittakos van Mitylene AG 7.89 – Kallimachos

11. Pittakos van Mitylene DL 1.79 – Anonymus

12. Bias van Priëne AG 7.90 – Anonymus

13. Bias van Priëne AG 7.91 – Diogenes Laërtios

14. Anacharsis de Scyth AG 7.92 – Diogenes Laërtios

15. Kleoboulos van Lindos AG 7.618 – Anonymus

16. Kleoboulos van Lindos DL 1.90 – Simonides van Keos

17. Periandros van Korinthe AG 7.619 – Anonymus

18. Periandros van Korinthe AG 7.620 – Diogenes Laërtios

II - De Presocratici

19. Anaximenes van Milete AG 2.50-51 – Christodoros van Koptos

20. Ferekydes van Syros AG 2.351-353 – Christodoros van Koptos

21. Ferekydes van Syros AG 7.93 – Anonymus

22. Ferekydes van Syros DL 1.120-121 – Diogenes Laërtios

23. Pythagoras van Samos AG 2.120a -124 – Christodoros van Koptos

24. Pythagoras van Samos AG 7.119 – Anonymus

25. Pythagoras van Samos AG 7.120 – Xenofanes

26. Pythagoras van Samos AG 7.121 – Diogenes Laërtios

27. Pythagoras van Samos AG 7.122 – Diogenes Laërtios

28. Pythagoras van Samos AG 10.46 – Palladas

29. Pythagoras van Samos AG 16.325 – Julianos, prefect van Egypte

30. Pythagoras van Samos AG 16.326 – Anonymus

31. Pythagoras van Samos DL 8.44 – Diogenes Laërtios

32. Pythagoras van Samos DL 8.45 – Diogenes Laërtios

33. School van Pythagoras AG 14.1 – Metrodoros (?)

34. Filolaos van Kroton AG 7.126 – Diogenes Laërtios

35. Epicharmos van Kos AG 7.125 – Anonymus

36. Eudoxos van Knidos AG 7.744 – Diogenes Laërtios

37. Herakleitos van Efese AG 2.354-356 – Christodoros van Koptos

38. Herakleitos van Efese AG 7.79 – Meleagros

39. Herakleitos van Efese AG 7.127 – Diogenes Laërtios

40. Herakleitos van Efese AG 7.128 – Anonymus

41. Herakleitos van Efese AG 7.479 – Theodoridas

42. Herakleitos en Demokritos AG 9.148 – Anonymus

43. Herakleitos van Efese AG 9.540 – Anonymus

44. Zenon van Elea AG 7.129 – Diogenes Laërtios

45. Empedokles van Agrigentum AG 7.123 – Diogenes Laërtios

46. Empedokles van Agrigentum AG 7.124 – Diogenes Laërtios

47. Anaxagoras van Clazomenai AG 7.94 – Anonymus

48. Anaxagoras van Clazomenai AG 7.95 – Diogenes Laërtios

49. Demokritos van Abdera AG 2.131-135 – Christodoros van Koptos

50. Demokritos van Abdera AG 7.56 – Anonymus

51. Demokritos van Abdera AG 7.57 – Diogenes Laërtios

52. Demokritos van Abdera AG 7.58 – Julianos, prefect van Egypte

53. Demokritos van Abdera AG 7.59 – Julianos, prefect van Egypte

III - Sofisten, Sokrates en de kleine Socratici

54. Protagoras van Abdera AG 7.130 – Diogenes Laërtios

55. Protagoras van Abdera AG 7.131 – Anonymus

56. Protagoras van Abdera AG 7.132 – Anonymus

57. Sokrates AG 7.96 – Diogenes Laërtios

58. Sokrates AG 7.629 – Antipatros van Thessalonike

59. Sokrates AG 9.594 – Anonymus

60. Sokrates AG 16.327 – Johannes Barbullakos

61. Alexinos van Elis DL 2.110 – Diogenes Laërtios

62. Stilpon van Megara DL 2.120 – Diogenes Laërtios

63. Diodoros van Iasos DL 2.112 – Diogenes Laërtios

64. Menedemos van Eretria DL 2.144 – Diogenes Laërtios

65. Cynicus AG 11.153 – Lucillius

66. Cynicus AG 11.154 – Lucillius

67. Cynicus AG 11.155 – Lucillius

68. Cynicus AG 11.156 – Ammianos

69. Cynicus AG 11.157 – Ammianos

70. Cynicus AG 11.158 – Antipatros van Thessalonike

71. Cynicus AG 11.410 – Loukianos

72. Cynicus AG 11.434 – Loukianos

73. Antisthenes van Athene AG 7.115 – Diogenes Laërtios

74. Diogenes van Sinope AG 7.63 – Anonymus

75. Diogenes van Sinope AG 7.64 – Anonymus

76. Diogenes van Sinope AG 7.65 – Antipatros van Sidon

77. Diogenes van Sinope AG 7.66 – Honestos

78. Diogenes van Sinope AG 7.67 – Leonidas van Tarente

79. Diogenes van Sinope AG 7.68 – Archias

80. Diogenes van Sinope AG 7.116 – Diogenes Laërtios

81. Diogenes van Sinope AG 9.145 – Anonymus

82. Diogenes van Sinope AG 16.333 – Antifilos van Byzantium

83. Diogenes van Sinope AG 16.334 – Antifilos van Byzantium

84. Menippos van Gadara DL 6.100 – Diogenes Laërtios

85. Hipparchia van van Maroneia AG 7.413 – Antipatros van Sidon

86. Bion van Borysthenes DL 4.55-57 – Diogenes Laërtios

87. Timarchos van Alexandrië AG 7.520 – Kallimachos

88. Gorgias AG 7.134 – Anonymus

IV - Plato en de Academie

89. Plato AG 2.97-98 – Christodoros van Koptos

90. Plato AG 7.60 – Simias

91. Plato AG 7.61 – Anonymus

92. Plato AG 7.62 – Anonymus

93. Plato AG 7.108 – Diogenes Laërtios

94. Plato AG 7.109 – Diogenes Laërtios

95. Plato AG 9.188 –Anonymus

96. Plato AG 9.358 –Anonymus

97. Plato AG 15.39b – Anonymus

98. Plato AG 16.31 – Speusippos

99. Plato AG 16.328 – Anonymus

100. Speusippos van Athene AG 7.101 – Diogenes Laërtios

101. Xenokrates van Chalkedon AG 7.102 – Diogenes Laërtios

102. Pamfilos van Samos AG 7.587 – Julianos, prefect van Egypte

103. Polemon en Krates van Athene AG 7.103 – Antagoras

104. Polemon van Athene DL 4.20 – Diogenes Laërtios

105. Krantor van Soloi DL 4.25 – Theaitetos

106. Krantor van Soloi DL 4.27 – Diogenes Laërtios

107. Arkesilaos van Pitane AG 7.104 – Diogenes Laërtios

108. Kleombrotos van Ambrakia AG 7.471 – Kallimachos

109. Lakydes van Kyrene AG 7.105 – Diogenes Laërtios

110. Karneades van Kyrene DL 4.65-66 – Diogenes Laërtios

V - Aristoteles en de Peripatos

111. Aristoteles AG 2.16b-22 – Christodoros van Koptos

112. Aristoteles AG 7.107 – Diogenes Laërtios

113. Aristoteles AG 16.329 – Anonymus

114. Aristoteles AG 16.330 – Anonymus

115. Aristoteles DL 5.11 – Theokritos van Chios

116. Theofrastos van Eresos AG 7.110 – Diogenes Laërtios

117. Herakleides van Pontos AG 7.114 – Diogenes Laërtios

118. Demetrios van Faleron AG 7.113 – Diogenes Laërtios

119. Straton van Lampsakos AG 7.111 – Diogenes Laërtios

120. Lykon van Troas AG 7.112 – Diogenes Laërtios

VI - Stoïcisme, epicurisme en scepticisme

121. Stoa AG 9.496 – Athenaios van Naukratis

122. Zenon van Kition AG 7.117 – Zenodotos de Stoïcijn

123. Zenon van Kition AG 7.118 – Diogenes Laërtios

124. Zenon van Kition DL 7.29 – Antipatros van Sidon

125. Dionysios van Herakleia AG 10.38 – Timon van Phleious

126. Ariston van Chios DL 7.164 – Diogenes Laërtios

127. Kleanthes van Assos AG 11.296 – Timon van Phleious

128. Kleanthes van Assos DL 7.176 – Diogenes Laërtios

129. Chrysippos van Soloi AG 7.706 – Diogenes Laërtios

130. Epiktetos van Hiërapolis AG 7.676 – Anonymus

131. Epiktetos van Hiërapolis AG 9.207 – Anonymus

132. Epiktetos van Hiërapolis AG 9.208 – Anonymus

133. Epikouros van Samos DL 10.12 – Athenaios van Naukratis

134. Epikouros van Samos AG 7.72 – Menandros

135. Epikouros van Samos AG 7.106 – Diogenes Laërtios

136. Epicurist AG 6.307 – Fanias

137. Epicurist AG 11.50 – Automedon

138. Epicurist AG 11.93 – Lucillius

139. Epicurist AG 11.103 – Lucillius

140. Epicurist AG 11.249 – Lucillius

141. Epicuristen AG 11.44 – Filodemos

142. Anaxarchos van Abdera AG 7.133 – Diogenes Laërtios

143. Pyrrho van Elis AG 7.576 – Julianos, prefect van Egypte

VII - Neoplatonisme

144. Porfyrios van Tyr AG 9.214 – Leo de Filosoof

145. Hypatia van Alexandrië AG 9.400 – Palladas

146. Proklos van Constantinopel AG 7.341 – Proklos

147. Proklos van Constantinopel AG 9.196 – Marinos van Napels

148. Proklos van Constantinopel AG 9.197 – Marinos van Napels

149. Proklos van Constantinopel AG 9.202 – Leo de Filosoof

Epiloog

150. De filosoof AG 11.354 – Agathias Scholastikos