Het Tokio Tribunaal

In de weken nadat Japan zich eindelijk had overgegeven aan de Geallieerden , ging de wereld zich bezighouden met de vraag hoe verder te gaan na jaren van bloedvergieten en vernietiging. Voor Harry Truman, Douglas MacArthur, Chiang Kai-shek en hun medeoverwinnaars leek de kwestie van gerechtigheid duidelijk: de militaristische leiders van Japan moesten berecht en gestraft worden voor de verrassingsaanval op Pearl Harbor; schokkende wreedheden tegen burgers in China, de Filippijnen en elders; en het ongebreidelde misbruik van krijgsgevangenen in beruchte incidenten zoals de dodenmars van Bataan. Voor de geallieerde mogendheden was het proces een kans om een oordeel te vellen over hun overwonnen vijanden, maar ook om een wettelijk kader te creëren om oorlogsmisdaden te vervolgen en het gebruik van 'agressieve oorlog' te verbieden, om zo een vreedzamere wereld op te bouwen onder internationaal recht en Amerikaanse hegemonie. Voor de Japanse leiders die terechtstonden, was het hun kans om te beargumenteren dat hun oorlog was gevoerd om Azië te bevrijden van het Westerse imperialisme en dat de rechtbank gerechtigheid van de overwinnaars was.

Meer dan twee jaar lang bepleitten advocaten van beide partijen hun zaak voor een panel van rechters uit China, India, de Filippijnen en Australië, maar ook uit de Verenigde Staten en Europese mogendheden. De getuigenissen liepen uiteen van gruwelijke verslagen van wreedheden en de geheime plannen om Pearl Harbor aan te vallen tot de dreigementen van het Japanse leger om de regering te ondermijnen als die om vrede zou vragen. Maar in plaats van duidelijkheid en unanimiteit, bracht het proces complexiteit, meningsverschillen en verdeeldheid die tot op de dag van vandaag internationale onenigheid veroorzaken tussen China, Japan en Korea. Deze spanningen en tegenstrijdigheden in de rechtszaal waren ook te zien in heel Azië toen het proces zich ontvouwde in de cruciale beginjaren van de Koude Oorlog, van China's afdaling in een burgeroorlog tot de succesvolle naoorlogse democratische verkiezingen in Japan en de onafhankelijkheid van India.