Het Ajax-dilemma

We leven in een wereld waar CEO's zichzelf miljoenenbonussen geven, ook al gaat het slecht met hun bedrijf en vliegen werknemers eruit. Wat kunnen we doen om een bedrijf, een organisatie, een samenleving duurzaam en gezond te houden? Mensen zijn niet alleen gevoelig voor geld, maar ook voor vriendschap, teamgeest en eerbewijzen. Hoe kunnen we iedereen de juiste waardering geven, zowel de aanvoerders als de waterdragers?

De Amerikaanse filosoof Paul Woodruff onderzoekt deze vraag aan de hand van de beroemde wedstrijd tussen Ajax en Odysseus, georganiseerd door koning Agamemnon, om te bepalen wie de meest waardevolle soldaat is in het leger van de Grieken. Woodruff weet het mythologische verhaal een universele strekking te geven door de hoofdpersonen stuk voor stuk fenomenaal uit te lichten en hun opvattingen over eer en loyaliteit te laten verdedigen.

Het Ajax-dilemma is een rijke en veelzijdige 'filosofie van het leiderschap', zoals de ondertitel luidt - een betoog dat de mening, of liever gezegd de houding van de lezer definitief zal veranderen.

'Ajax en Odysseus zijn verwikkeld in een klassiek gevecht: loyaliteit en fysieke kracht tegenover hersens en trucs. Wie van de twee is het meest waardevol voor het leger? Ajax verliest de strijd. Hij kan dat niet verkroppen en ziet voor het eerst dat anderen altijd al van hem geprofiteerd hebben in de Trojaanse Oorlog. Hij is ontzettend kwaad; zijn woede ondermijnt zijn positie in het leger en vernietigt zijn leven. Zijn gezin valt uiteen en zijn reputatie lijkt voorgoed bedorven.

Waar het hier om draait zijn beloningen. Beloningen maken het verschil tussen winnaars en verliezers. Beloningen zijn de publieke erkenning voor de bijdragen die mensen hebben geleverd. Ze zijn een uitdrukking van de waarden van een gemeenschap. Wat waardeert de gemeenschap meer: slimheid of hard werken? Kracht of intelligentie? Loyaliteit of vindingrijkheid? Geeft een universiteit meer om onderwijs of om onderzoek? Gaat het een bedrijf meer om een eigen stijl of om marketing? Kijk naar wie de beloningen krijgt en je weet waar de gemeenschap aan hecht.'

- Paul Woodruff